In medias res is de techniek waarmee je je verhaal niet bij het chronologische begin laat starten. Dat betekent onmiddellijke actie. Hoe zorg je ervoor dat die actie aanslaat, in plaats van verwarring zaait?
1 Controleer je verhaalopbouw
In medias res klinkt ingewikkeld, maar het betekent niet meer dan dat je verhaal niet bij het chronologische begin start. In medias res kan dus een aantrekkelijke techniek zijn om je verhaal spectaculair te mee te openen. Toch werkt dat niet altijd. Als je een verhaal met veel subplots, flashbacks en interpersoonlijke relaties hebt, wordt het heel ingewikkeld om na in medias res nog een prettig leesbare tekst te krijgen. Kijk dus eerst of je verhaal wel geschikt is voor in medias res.
2 Bepaal je spectaculaire scoop
Als je besluit in medias res te gebruiken, moet je met actie of drama beginnen. Drama of Actie met een hoofdletter. Dus als iemand gewond raakt, breek dan geen benen. Je personage kan beter bijna doodbloeden, fikse ademnood krijgen, spontaan op straat bevallen terwijl de vader niet in beeld is… Zo denkt de lezer: Wauw! Hier is van alles aan de hand. Dat wekt veel vragen op: * Hoezo bloedt ze bijna dood? Is ze ernstig ziek? Waarom komt ze dan op straat? Heeft ze vijanden? Hoe erg moet dat zijn dat ze zo goed als wordt vermoord? * Een alleenstaande moeder die op straat weeën krijgt en geen geliefde kan bereiken moet wel erg eenzaam zijn… Hoe kan dat zover gekomen zijn? Hier wil ik meer van weten…
Goed zo, nu heb je de interesse van je lezer! En als je dan een heel boek bezig bent om al die mysteries op te lossen waar de lezer nieuwsgierig naar blijft… Dan heb je een goed boek geschreven.
3 Geef de juiste informatie in je scoop
Stel dat je een achtervolging inzet als in medias res. Dan moet je duidelijk maken dat er een achtervolging plaatsvindt, maar ook dat er iets aan de hand is. Maar pas op dat je daarin niet te veel verklapt: “Ik zit in de auto, Harry! De politie zit achter me aan, maar ik heb wel mooi een miljoen meegenomen…” belt de dief naar zijn handlanger. Dan timmer je dicht dat het om een bankoverval gaat. Als je dat nog even achterhoudt, kan de lezer nog even denken dat het om een onopgeloste ruzie binnen een maffiosifamilie gaat. Dan hou je het spannend en gaat de inzet van in medias res beter werken. Op die manier ontvouwt de spannende informatie zich langzaam maar zeker en blijft de lezer langer geboeid.
De opening van een verhaal is ontzettend belangrijk. Het kan de lezer onmiddellijk het verhaal inzuigen. In medias res gaat meteen tot actie over.
Hoe begin je een verhaal?
Onderschat het belang van een goed begin van een verhaal niet! In de eerste regels of alinea’s van een verhaal kun je onder andere duidelijk maken: * wie je hoofdpersoon is: * wat zijn karaktertrekken zijn; * wat zijn leefomstandigheden zijn.
* Wat het verhaalthema is: * in welk tijdperk het zich afspeelt; * wat deze maatschappij bezighoudt.
Dit komt ook in een infodump voor, maar dat is geen fijne manier van schrijven. In medias res helpt om onbelangrijke details over te slaan en de lezer meteen – vrij letterlijk- midden in de actie te plaatsen.
In medias res schrijven
In medias res is niet veel meer dan niet bij het begin beginnen. Je start het verhaal in plaats daarvan het midden. Zo beloof je de lezer stukje bij beetje achter de details van het personage of verhaal te komen en blijft de lezer nieuwsgierig.
Bij in medias res begint je het verhaal chronologisch gezien bij een van de opengeslagen bladzijden.
Een voorbeeld van in medias res
Omdat je met in medias res start op een moment waarop het verhaal al gaande is, kom je meteen in actie: Soeraya zat puffend in de taxi, terwijl haar weeën steeds heftiger werden. Imran hield haar hand vast, maar wist niet wat hij met zichzelf aan moest. Zodra het kind was geboren zou Soeraya heel wat uit te leggen hebben aan haar moeder. Ze had gekozen uit het beste van twee kwaden. Maar nu begon ze haar keuze te betwijfelen.
Missende informatie na in medias res
De lezer mist hier informatie. Soeraya zit in de problemen, maar wat zijn die en hoe is dat zo gekomen? Stel: Imran en Farid zijn tweelingbroers, die Soeraya allebei een warm hart toedragen. Soeraya en Farid kregen een geheime relatie, waar alleen Imran van wist. Soeraya raakte zwanger en Farid sneuvelde enkele weken later in het leger. Imran is daarna halsoverkop met Soerya getrouwd, zodat hij kon doen alsof hij de vader van het kind was. Zo behouden zijn broer en schoonzus een goede naam binnen de familie. Als ooit bekend zou worden dat Soeraya een buitenechtelijk kind had, zou Soeraya uit de familie worden verstoten. De vriendschappelijke band tussen Imran en Soeraya is te sterk voor Imran om met die mogelijkheid te kunnen leven.
Vragen na in medias res
Dit dramatische voorbeeld maakt de voordelen van in medias res duidelijk. Je hebt veel dat je nog kan onthullen (lees: je kan het verhaal nog lang interessant houden). Denk aan: * Hoe is de relatie tussen Soeraya en de tweelingbroers ontstaan? Als Imran zoveel voor Soraya overheeft, is er vast meer aan de hand. Is hij heimelijk verliefd op haar? Heeft zij ooit zijn leven gered en staat hij bij haar in het krijt? * Hoe gaan ze de leugen in stand houden in het dagelijks leven? Houden ze dat vol? Wat doet dat met hun vriendschap? Je kan een heel boek bezig zijn om antwoord te geven op die vragen. Laat dat nou net de bedoeling zijn! 😉
Interesseer de lezer meteen
Als je dit verhaal vanaf de aanvang zou beschrijven, begin je waarschijnlijk bij een eerste ontmoeting. Die is doorgaans alledaags of nietszeggend. Als je de lezer alinea’s lang verveelt met een onbenullige bezigheid, zal die snel zijn geduld verliezen en het boek wegleggen. In de eerste pagina’s of zelfs alinea’s is het geduld van de lezer het kortst. Zorg dus dat je de lezer meteen een boeiend verhaal kan voorschotelen.
In medias res: in gang zetten van een gevolg
Soeraya in de taxi is spetterende actie. Maar in medias res is niet per se spectaculair. Je hoeft alleen maar in het midden te beginnen. Denk aan de structuur van een verhaal: begin-midden-eind. Bij in medias res begin je in het midden. Dat is alles. Maar omdat het centrale conflict pas in het chronologische midden wordt opgelost/ zich aandient, komt de actie daar vóór. Chronologisch gezien kun je geen actie hebben voor de inleiding: er moet eerst iets aan de hand zijn, voordat iets kan veranderen. Het is dus belangrijk dat je bij in medias res ergens een gevolg aan geeft.
Voorwaarden van in medias res
Dylan gluurde vanachter de boom of de buutplaats nog werd bewaakt. Hoewel niet bloedstollend, is dit nog wel een in medias res: * het begint in het midden van het verhaal (over een potje verstoppertje); * het geeft een gevolg aan (Dylan heeft zich verstopt, omdat eerder iemand aftelde); * het belooft een onthulling (wie het spelletje wint, wie de medespelers zijn).
Geen spetterende actie, wel een mogelijke in medias res.
Valkuilen van in medias res
Word niet meteen te enthousiast en mijd deze valkuilen: * Je wil het te graag spannend maken, waardoor je alsnog in een infodump verzeilt: “Denk je echt dat ik haar het huis uit wilde zetten? Ik had geen keus! Anders zou de maffia mijn hele familie vermoorden. Ze weten dat ik hier een miljoen aan contanten heb verstopt en willen me dat maar al te graag afnemen..” Dit roept vragen op, maar de lezer weet nu ook waarom de maffia je hoofdpersoon op de hielen zit. Als je dat geheim houdt, blijft het spannend en duw je de lezer niet door de strot dat het om een rijke familie gaat. Hier zou je dan een gehaaste vluchtscène kunnen starten. * Je maakt het uitwerken van je verhaal lastig voor jezelf: Als je met in medias res begint, moet je op een bepaald moment het begin uitwerken. Het kan lastig zijn om dat logisch in je verhaallijn te verweven. Zeker als je verhaallijn veel plottwists heeft of de relaties tussen personages ingewikkeld zijn, moet je weten waar je aan begint. Bedenk of in medias res wel bij jou en je verhaal past.
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 