Als je schrijver wil worden, moet je een balans vinden tussen droom en realiteit om het schrijven leuk te houden. Waar moet je rekening mee houden als je ultieme droom is om met je boek je brood te verdienen?
De droom: bestsellerauteur worden
“Ik wil schrijver worden.” Iedereen die dit heeft gezegd, heeft wel een dagdroom als deze gehad:
Tien seconden voordat de boekenwinkel opengaat, hoor je vanachter de signeertafel een enthousiaste menigte op straat die aftelt tot het moment waarop de deuren opengaan. Naast je ligt je dure vulpen die je speciaal voor signeersessies bewaart. Je zal de inkt vandaag vaak moeten aanvullen. Na sluitingstijd ga je heerlijk uit eten met je familie om de publicatiedatum van je nieuwe boek te vieren. Daarna vertrek je naar je schrijvershuisje in Zuid-Frankrijk om zes maanden aan je nieuwe boek te werken, totdat deze signeersessie zich weer herhaalt.
“Drie, twee één: jáá!” De grote schare fans loopt op je toe en vormt een rij tot buiten de boekenwinkel. De hele dag zie je niets dan glimlachende gezichten en om de zoveel tijd houd je de hand vast van mensen die je met tranen in de ogen bedanken voor het feit dat jouw boek hun leven heeft veranderd.
De realiteit: onbetaalde maanden achter je laptop
Dat beeld blijft helaas de meeste aspirant schrijvers een droom. Ja, J.K. Rowling werd eerst bij twaalf uitgevers afgewezen en heeft met Harry Potter een miljardenimperium opgebouwd. Er zijn echt wel schrijvers die (alsnog) doorbreken en daar een (dik belegde) boterham mee verdienen. Maar bedenk wel: zijn dit soort verhalen uniek of hoor je die elke week? Er zijn maar weinig getalenteerde schrijvers die alleen van boeken schrijven kunnen rondkomen. Meestal moeten ze er nog een baan bij nemen. Als je een gemiddeld schrijversloon omrekent naar een uurloon, werk je maandenlang zo goed als onbetaald. Dat komt voor een groot deel door de wet op de vaste boekenprijs.
Wet op de vaste boekenprijs
In Nederland is er de wet op de vaste boekenprijs. Die bepaalt dat je als auteur 10% van de verkoopprijs van je boek aan royalties (salaris) krijgt. Per verkocht exemplaar, niet per tienduizenden die gedrukt gaan worden.
Als je debuteert bij een traditionele uitgever, worden er meestal rond de vier-tot vijfduizend exemplaren van je boek gedrukt. Reken maar uit: als je boek voor €15,95 wordt verkocht, verdien je daar hoogstens 7975 euro mee. Dat is een aardig salaris voor drie maanden. Maar je hebt een boek niet binnen drie maanden geschreven, bij een uitgever binnen, gepromoot en volledig ‘uitverkocht’. De slushpile uitkomen kan al een halfjaar duren. Bovendien lukt dat niet eens altijd…
De realistische droom: promoten, promoten, promoten…
Als je een van de geluksvogels bent die wel bij een uitgever binnenkomt en daar ook mag blijven, kan je gaan signeren, bij talkshows aanschuiven… Alles waar je al van droomde. Maar die droom wordt misschien iets minder rooskleurig zodra je weet dat je dat waarschijnlijk veelvoudig moet gaan doen. Zodanig veel dat je als fulltime romanschrijver misschien minstens net zo vaak achter een camera of microfoon zit dan achter je typmachine. Je zal je sociale media net zo vaak bijwerken als de personagebiografie van de hoofdpersoon van je nieuwe boek. Met andere woorden: bereid je voor dat je mogelijk meer tijd moet besteden aan promoten dan aan schrijven als je doorbreekt.
Wat wil je als beloning: voldoening of roem?
Als je gaat schrijven met de intentie om door te breken, is het erg belangrijk dat je onthoudt dat je droom er een is van velen. Je moet beschikken over geluk, talent, doorzettingsvermogen, hoop en realiteitszin. Dat is nogal dubbelop: je moet altijd blijven dromen om ergens naartoe te kunnen werken, jezelf te ontwikkelen, en de motivatie, lol en de hoop erin te kunnen houden. Maar blijf je ambities zien als een droom, niet als een garantie.
Je moet niet bang zijn om hard te werken voor je droom en te durven hopen, maar je moet er ook voor waken dat je daardoor uit het oog verliest waarom je schrijft (en niet acteert, zingt, kookt of iets anders waar je rijk en/of beroemd mee kan worden.) Oftewel: ga bij jezelf na of je niet (meer) schrijft vanwege het plezier, maar voor de gewenste roem.
Het schrijft hoe dan ook fijner, leuker en makkelijker als je schrijft voor de voldoening die het je geeft. Zo kan je heerlijk ingaan in het creatieve proces, heb je ongeacht het resultaat een goed gevoel zodra de puntjes op de i zijn gezet en schrijf je veel makkelijker omdat het niet koste wat kost ‘moet’. Of dat nu is vanwege de roem of een beoogde verandering van je carrière. Het werkt fijner om altijd ergens veel plezier en een sprankje hoop te houden. Stel je je blijdschap eens voor als doorbreken dan inderdaad lukt! Die is veel oprechter dan wanneer je jezelf al rijk rekende, maar ondertussen mopperend aan je boek zat te werken, omdat je er al geen lol meer in had…
Schrijven met roem als uitgangspunt kan drie zeer nadelige gevolgen in de hand werken:
* Het kan op een grote teleurstelling uitlopen als je niet wordt gepubliceerd;
* Je kan een blinde vlek ontwikkelen voor feedback verwerken. Als jij jezelf al als de Grote Schrijver ziet, kan je ongemerkt je ego zodanig gaan voeden dat je meent niets meer fout te kunnen doen.
* Je schrijfplezier kan eronder lijden. Je geniet minder van het schrijfproces omdat je alleen maar ongeduldig wordt: Wanneer kan ik nu eindelijk eens naar een talkshow? Was ik maar alvast klaar met dit verdraaide verhaal…
Kortom: als je niet teleurgesteld wilt raken als beginnend schrijver: droom veel, verwacht weinig en probeer de voldoening van het schrijven altijd je uitgangspunt te laten zijn. Vergeet niet nuchter te blijven en aan gezonde zelfreflectie te doen.
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 