Een personagebiografie schrijven

Een vaak gehoord schrijfadvies is: maak een biografie voor je personage. Waarom is dat belangrijk? Ik gebruik opnieuw een clip uit Human, the movie:

Je moet personages baseren op mensen, zoals ik al schreef in mijn eerste post over deze documentaire. Iemand (mens of personage) doet dingen vanwege een eigen overtuigingen en geschiedenis. Je hoeft een levensgeschiedenis niet te begrijpen om te weten waarom alledaagse beslissingen worden genomen. Maar over belangrijke handelingen denkt je personage na. Als je weet hoe het tot een beslissing komt, helpt je dat een goed plot te schrijven. Zeker als keuzes grote gevolgen hebben, moet je weten waarom je personage op een bepaalde manier handelt.

Hoe geef je een personage vorm?

Soldaat Pleva uit de clip deed alles wat hij volgens het boekje niet hoorde te doen. Hij was SS-soldaat. Als hij een Joods kind in zijn armen kreeg, zou hij het ter plekke moeten doodschieten. In plaats daarvan smokkelde hij het weg. Als hij betrapt zou worden, werd hij op zijn minst ontslagen, misschien wel vermoord. Er zijn SS-soldaten geweest die maar al te graag Joden vermoordden. Dus waarom deed Aloïs dat niet? Als je geen biografie maakt, kom je daar nooit achter.

De volgende informatie heb je al:
* De soldaat redt een Joods meisje en brengt het naar zijn ouders.
* Het geredde meisje wordt katholiek opgevoed, zodat ze niet alsnog als Joodse kan worden opgepakt;
* Meneer en mevrouw Pleva voeden een extra mond in tijden van oorlog en schaarste;
* Het is gevaarlijk om een Joods kind onderdak te bieden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Conclusie: meneer en mevrouw Pleva waren ongelooflijk liefdevolle mensen. Dus dan is Aloïs met liefde opgevoed. Maar toch: als je soldaat bent, oorlog je dagelijkse realiteit is en het je plicht is om Joden neer te schieten… Dan moet er iets gebeurd zijn wat Aloïs er op dat ene moment toe heeft aangezet om juist dát meisje te redden.

Mogelijke redenen waarom Aloïs het kind redde

Er zijn meerdere redenen die Aloïs gehad kan hebben om dit kind te redden. Ik werk er twee uit.

* Aloïs had een zwangere vrouw thuis. De moeder van het meisje leek op Aloïs’ vrouw en hij zag in haar de moeder van zijn eigen ongeboren kind, waardoor zijn vadergevoelens werden aangesproken. Toen zag hij het als zijn taak om dat meisje te beschermen.
* Aloïs was al zo lang in de oorlog dat hij het leven niet meer zag zitten en ontzettende heimwee had. Hij dacht aan zijn moeder, die hem altijd vertelde: “Als je een goed mens wil zijn, doe dan iets voor een mens in nood”.
In zijn moegestreden toestand dacht Aloïs: wat kan het mij ook schelen. Vandaag of morgen ben of wil ik dood, dus ik kan risico’s nemen. Bovendien doe ik dan met mijn laatste daad mijn moeder eer aan.

Personagegeschiedenis en gevolg voor manieren van handelen

Als jij over Aloïs zou schrijven, moet jij een scenario kiezen om tot een logisch slot te komen. Ik kies nu voor het tweede. In dat leven heeft Aloïs geen relatie. Dan lijkt de moeder van het meisje dus ook niet op zijn vrouw, met als gevolg dat hij niet bij dít meisje tot zijn heldendaad komt. En deze vrouw leeft nog en kan het verhaal navertellen.
Als Aloïs een ander kind had gered dat later als tiener aan een ziekte was gestorven, hadden we dit verhaal niet gekend. Dat is misschien een kwestie van toeval of het butterfly effect, maar wel toeval dat essentieel is voor het verhaal om te worden wat het is. Jij moet als schrijver de persoonlijke geschiedenis van je personage kennen. Ook al hoeft de lezer die niet altijd te weten om te kunnen genieten van een goedgeschreven scène.

Een personagebiografie voorkomt een wankel verhaal

Je verhaal stort vroeg of laat in elkaar als je geen biografieën maakt voor je hoofdpersonages. Een indrukwekkend verhaal kun je niet uit de lucht plukken. Het wordt wankel en onrealistisch als je alles lukraak verzint en niets hebt om op terug te vallen of als je niet begrijpt wat je personage beweegt. Deel niet alle informatie, dan krijg je een infodump. Maar zorg wel dat je als schrijver alle belangrijke informatie over je personage hebt .

Een personagebiografie schrijven

Er is geen kant-en-klare lijst van dingen die je in een personagebiografie moet zetten. Bij een fantasy is het belangrijk welke speciale kracht je hoofdpersoon heeft, terwijl superkrachten in een romantisch verhaal niet eens bestaan. In veel verhalen heeft oogkleur geen gevolgen, terwijl dat in de Harry Potterreeks een van de belangrijkste details in de serie is. Toch zijn er een aantal elementen die altijd handig zijn om in de personagebiografie te noteren. Die noem je de basiselementen van een personagebiografie.

Basiselementen van een personagebiografie

* Leeftijd
* Hobby’s
* Kledingstijl en uiterlijk
* Belangrijkste karaktereigenschappen
* Algemene levensloop
* Grootste geheim
* Levensmotto
* Grootste droom
* Grootste angst
* Gezinssamenstelling (uit de jeugd en het eventueel zelf gestichte gezin)
* In wat voor milieu is hij opgegroeid?
* Droomberoep en ergste beroep denkbaar
* Zou met een miljoen euro…
* Raakt van slag als…
* Heeft een hekel aan mensen die…
* Kun je wakker maken voor….

Bedenk bij de dikgedrukte punten ook: waarom? Waarom raakt je personage ergens van van slag? Waarom is dit de grootste droom van je personage?
Sommige van deze punten zijn misschien niet meteen nuttig voor je plot. Maar je diept er je personages verder mee uit voor jezelf. Zo wordt hij voor jou steeds menselijker en voor de lezer steeds realistischer.