Als je gaat schrijven, heb je waarschijnlijk in gedachten hoe dik je boek wordt. Dan komt het woordenaantal om de hoek kijken. Hoe kan je dat in de gaten houden?
Hoeveel woorden heeft een boek meestal?
Het ligt aan je doelgroep en genre wat het gemiddelde woordenaantal van een boek is.
Hier is een lijstje:
* 20.000 tot 55.000 woorden voor een kinderboek.
* 70.000 tot 80.000 woorden is klein maar fijn voor een roman.
* 80.000 tot 100.000 woorden voor een gemiddelde roman.
* meer dan 100.000 is veel voor een roman, maar normaal voor een genre waar worldbuilding noodzakelijk is, zoals bij fantasy en science fiction.
Waarom is het woordenaantal van je boek belangrijk?
Een woordenaantal zegt meer over hoe lang je tekst is dan het aantal pagina’s. Als je een lettertype hebt van 14, is een pagina sneller gevuld dan met lettertype 11. Maar het verhaal verandert er niet door als de woorden hetzelfde zijn.
Als je je manuscript instuurt, zal de uitgever naar het woordenaantal kijken om te zien of het een beetje met de gemiddelden overeenkomt. Zo weten ze of je waarschijnlijk nog veel moet schrappen of aan moet vullen.
Woordenaantallen in je hoofdstukken
Het is overzichtelijk voor jou tijdens het schrijven en prettig leesbaar voor je publiek als je het aantal woorden per hoofdstuk ongeveer gelijk houdt. In het schema van save the cat kun je een verhaalopbouw zien en elementen die daarbij komen kijken. Niet elk element is per se een apart hoofdstuk. Als je van één obstakel een hoofdstuk maakt, kan het te lang worden.
Maar als je dat in de gaten houdt hoe groot je hoofdstukken ongeveer moeten zijn, merk je al sneller wanneer je afdwaalt. Als je normaal 1500 woorden besteedt aan een hoofdstuk, zal de echtelijke ruzie van 2500 woorden waarschijnlijk moeten worden ingekort.
Voorbeeld van woordenaantallen bewaken in je hoofdstukken
Weet je zeker dat de echtelijke ruzie nog steeds gaat over de vakantie die niet doorgaat? Misschien is het stel elkaar ondertussen al de schuld aan het geven wie te krenterig was om een annuleringsverzekering af te sluiten. Dan gaat het al om karaktereigenschappen, niet zozeer meer om een gebeurtenis waar ze zich druk om ‘moeten’ maken. Als je thema scheiding is en die afgelastte vakantie het domino-effect in gang zet, dan moet die beschuldiging misschien wel komen. Maar spreid dat dan over verschillende hoofdstukken: hoofdstuk A beschrijft de eerste ruzie, in hoofdstuk B blazen de echtelieden stoom af bij vrienden en in hoofdstuk C volgt de beschuldiging over krenterigheid.
Wat kun je schrappen bij een groot woordenaantal?
Ik heb al uitgebreider geschreven over het schrappen van bepaalde delen in je verhaal en over kill your darlings. Je kan ook Checkhov’s gun gebruiken om te schrappen, zodat alles wat je schrijft een doel heeft. In het kort vertellen deze blogposts:
* Let op irrelevante details en uitgebreide beschrijvingen.
* Laat personages elkaar niet onnodig herhalen in dialogen.
* Wees je ervan bewust dat je soms iets schrijft omdat je er zelf ‘fan’ van bent, maar dat datgene voor het verhaal onbelangrijk kan zijn.
* Als alles wat je opschrijft een functie voor het grote geheel moet hebben, schrijf je niet zo snel te veel.
Woordenaantal vergroten
Als je woordenaantal aan de lage kant is, kan het helpen om:
* de achtergrond van je personage wat meer naar de voorgrond te halen. Gebruik daarvoor je personagebiografie.
* te kijken of je geen stappen uit save the cat hebt gemist;
* een personage toe te voegen dat je protagonist kan helpen met zijn heldenreis.
Woordenaantal en verhaalthema
Het is ook een goed idee om je verhaalthema en de boodschap van het verhaal in gedachten te houden.
Stel dat je thema milieubehoud is en de boodschap dat men minder plastic moeten gaan gebruiken. Dan is de plastic soep een goed symbool om te gebruiken. Als je personages steeds spreken over de plastic soep, of jij steeds meer verdiepend over dat verschijnsel gaat schrijven, kost dat meer woorden.
Daarmee blijft het thema milieubehoud en krijgt het het subthema behoud van de oceanen. Het kan dus voordelen hebben om veel woorden te gebruiken.
De andere kant van de medaille is dat je centrale conflict verandert van avonturiers op een reinigingsmissie naar een zoektocht naar milieuvriendelijker verpakkingsmateriaal.
Blijf dus goed bij de les en vraag je af waar je verhaal eigenlijk over gaat als je een subplot schrijft of verdiepende informatie geeft.
Hetzelfde geldt voor je personages. Een figurant is niet belangrijk genoeg om honderden woorden aan te besteden.
Wanneer ga je het woordenaantal tellen?
Je kan het beste je woorden pas tellen als je iets geschreven hebt. Een hoofdstuk- zoals eerder geschreven- is daar een goed kader voor. Maak je niet druk over hoeveel woorden je al dan niet gebruikt tijdens het schrijven van een scène, het beschrijven van een personage, of in het heetst van de spreekwoordelijke strijd.
Het heetst van de strijd is een goede metafoor om te onthouden.
Stel dat je een soldaat in een slagveld bent. Als je binnen luttele seconden een schot moet afvuren, ga je echt niet tellen of die handvol kogels die je in je wapen stopt er vijf zijn of zeven. Je laadt tot het geweer vol zit of totdat je noodgedwongen eerder moet schieten.
Als je teveel naar je woordenaantal kijkt, vergroot je de kans dat je de schrijversflow aan je voorbij laat gaan. En dat is zonde, want een schrijversflow laat prachtige teksten ontstaan. Meestal maak je de mooiste teksten als je gewoon op je gevoel afgaat. Daarna volgt dan wel een revisie, maar dat is normaal. Zodra je een goed beeld hebt van je verhaal, je personages, conflict en je je onderzoek hebt gedaan, is het tijd om gewoon lekker te gaan schrijven. Je hebt al zoveel voorbereidend werk gedaan, dat je nu kan beginnen met het leukste deel van het schrijven van een een boek: het schrijven zelf!
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 