Een goede synopsis schrijven

Als je je manuscript naar een uitgever wil sturen, wordt er vaak om een synopsis gevraagd. Waar moet je op letten als je een synopsis schrijft?

Wat is een synopsis?

Een synopsis is een samenvatting van je manuscript, die kort en krachtig weergeeft waar je verhaal over gaat, wat de belangrijkste conflicten zijn, hoe het verhaal afloopt en wat jouw verhaal uniek/ uitgeverwaardig maakt.

Waar is de synopsis voor bedoeld?

Zie de synopsis als de pitch van je boek. Net zoals een gewichtig zakenman die een klant in een hoek duwt en zijn bedrijf aan de man brengt met een snel verkooppraatje.
Nu hoef je als schrijver geen ‘Wolf of Wall street’ te zijn. Toch zet je synopsis je verhaal kort en krachtig in de schijnwerpers. Het is het visitekaartje van je manuscript dat een twijfelende uitgever over de streep moet trekken.

Eisen aan een synopsis

Elke uitgever stelt eisen aan een synopsis. Ze verschillen per uitgever, maar iedere uitgever wil:
* een synopsis van maximaal 1 à 1.5 A4;
* het einde en plottwists weten (als het plotverloop of einde niet aansluit bij het lezerspubliek, wil men dat weten voor het contract is getekend);
* een idee krijgen hoe de protagonist zich ontwikkelt (dus of je een goed onderbouwd centraal conflict hebt);
* een verkoopbaar of uniek verhaal onder ogen krijgen.

Hou een regelafstand van 1.5 aan. Zo kan de uitgever met een pen aantekeningen maken, zonder dat de tekst onleesbaar wordt.

Valkuilen van een synopsis

Je wil zo mooi mogelijk schrijven, maar dat is een valkuil bij het schrijven van een synopsis. Als vuistregel kun je aanhouden: een synopsis moet effectief zijn, niet mooi.

Een checklist voor een synopsis:
* Wijk niet uit over de (details van) subplots. Je hebt geen ruimte om over alles te schrijven. Alleen gebeurtenissen en personages die direct effect hebben op de protagonist of zijn heldenreis zijn belangrijk.
* Prijs je eigen tekst niet aan. Je wil graag uitgegeven worden, dus heb je misschien de neiging om je tekst extra mooi te maken. Maar een uitgever prikt daar makkelijk doorheen.
De valkuil hier is dat je niet uitgesproken hoeft te schrijven: Mijn geweldige verhaal leest fantastisch. Soms heb je zelf niet in de gaten dat je je tekst een beetje oppoetst. Een voorbeeld:
Barno bezoekt een belangrijke moskee tijdens haar wereldreis. Als ze uit de moskee komt, ontmoet ze de vriendelijke Sherzod, met wie ze later trouwt.
Twee details uit dit voorbeeld zijn overbodig in een synopsis:
– De status van de moskee
– Het karakter van Sherzod

Dit soort belevingen zijn voor in het verhaal zelf. In een synopsis kunnen die lezen als onnodig oppoetsen van je verhaal. Ik laat Barno niet zomaar een moskee inlopen. Als ik schrijf dat de moskee spectaculair is, ziet de uitgever dat haar wereldreis episch is. Zo bedoel je het niet, maar beschrijvingen komen in een synopsis vaak niet tot hun recht. Een wereldreis wordt niet episch door de gebouwen die worden bezocht, maar de gebeurtenissen die onderweg plaatsvinden. Evengoed zegt het weinig dat Sherzod aardig is. Dat moet in het verhaal uit zijn acties blijken.
Wees dus extra alert op bijvoeglijke naamwoorden. In een synopsis zijn die eerder je vijand dan je vriend.

* Gebruik weinig show don’t tell. Twee nadelen van show ten opzichte van tell bij een synopsis:
– Het neemt meestal meer ruimte/woorden in (die je niet veel hebt in een synopsis).
Barno ging naar de moskee, waar honderden vrouwen zich voorbereidden op het vrijdaggebed. versus: Barno bezocht een drukke moskee.
– Je schrijft al snel details die niet belangrijk zijn voor het geheel. Neem bovengenoemd voorbeeld: het moment in de moskee is belangrijk voor het verhaal. Maar heeft het meerwaarde voor de synopsis dat de ontmoeting in een moskee heeft plaatsgevonden?
Als het verhaal gaat over een moslima op wereldreis die het lastig vindt om moskeeën te vinden, heeft dat een extra betekenis voor het algehele verhaal. Voeg het dan sowieso toe.
Als de religie zelf niet belangrijk is voor het verhaal, kun je twee dingen doen:
– Je wijdt niet verder uit: Ze ontmoeten elkaar in een moskee. Punt. Beschrijf dan niets meer van de (ligging van) de moskee of op welke dag van de week de ontmoeting plaatsvindt.
– Je haalt het weg: Ze ontmoeten elkaar.

Kortom: ga goed na wat de kern van het verhaal is. Met kill your darlings kom je daar achter. Het helpt je ook met makkelijker schrappen. Je synopsis hoeft je mooie schrijfstijl niet te weerspiegelen. Daar geniet de uitgever pagina’s lang van tijdens het lezen van je manuscript 🙂

Vermijd de droge synopsis

Inmiddels lijkt het misschien alsof een synopsis de droogste tekst ooit moet zijn. Dat is niet zo, want je synopsis moet nog wel vlot lezen. Hier en daar omschrijven kan dus geen kwaad. Maar hou het in de gaten.

Als je de vuistregel : “een synopsis moet effectief zijn, niet mooi,” te streng aanhoudt, ligt er een andere valkuil op de loer: de ‘leeshandleiding’.
Gebruik liever geen omschrijvingen als:
* Het verhaal begint met…
* Maar middenin het avontuur blijkt…
* Zodra dit probleem is opgelost…
* Een nieuw probleem dient zich aan wanneer…
* Het gelukkige einde blijkt uit…

Je kan dan beter op een verhalende manier oorzaak en gevolg aanduiden:
Barno en Sherzod ontmoeten elkaar in een kleine, verstopte moskee. Ze hebben tijdens hun wereldreis geen andere moslims ontmoet en raken in gesprek over hun geloof. Ze blijken allebei een andere visie over de islam te hebben. Dit vormt genoeg gespreksstof voor hen om te besluiten langer met elkaar op te trekken. Er bloeit een relatie tussen hen op, waardoor de wereldreis eindigt met hun huwelijk.

Hier is de grootte van de moskee belangrijk, omdat dat dat nu een functie heeft: als er overal moskeeën te vinden waren, was de rest van het verhaal niet in gang gezet. Dit zijn goede momenten om een aantal beschrijvingen toe te voegen aan je synopsis.