Schrijfoefeningen kun je tegenwoordig overal vinden. Er zijn websites die ze aanbieden, ze staan in tijdschriften over schrijven en er zijn websites die lezers gelegenheid geven om elkaar feedback te geven op de schrijfoefeningen. Waarom zijn schrijfoefeningen zo populair, of beter gezegd belangrijk?
Schrijfoefeningen geven creatieve inspiratie
Schrijfoefeningen zijn er in allerlei soorten en maten. Net zoals er talloze verhalen en genres zijn. Schrijfoefeningen kunnen gezinspeeld zijn op een bepaald genre of scenario.
Bijvoorbeeld: Hoe zou je detective dit mysterie oplossen? Hoe gaat deze man een baan bemachtigen?
Dat dwingt je om je comfortzone als schrijver te verlaten. Jij schrijft niet over Jan-met-de-pet; jouw personages zijn aliens uit een dystopische setting. Maar de schrijfoefening zorgt ervoor dat je ook na moet denken over alledaagse dingen en hoe je die interessant beschrijft. Dit kan je creatieve inspiratie geven voor de teksten die je wel schrijft.
Het doodnormale wordt boeiend
De meeste schrijfoefeningen die je op het internet vindt zijn niet de simpelste in concept. De opdracht is niet om te schrijven over een detective, verliefd stelletje of een ander onderwerp wat voor sommige schrijvers dagelijkse kost is. Dan zou het immers geen schrijfoefening meer zijn. Daarom moet je vaak over dingen schrijven die redelijk willekeurig lijken: Schrijf over een kapotte radio. Een kapotte radio? Nou en? Er gaan toch wel eens vaker dingen kapot? En trouwens, wie heeft er tegenwoordig nog een radio? Je streamt toch via allerlei kanalen?
Als je gedwongen wordt over iets doodnormaals te schrijven, kan het niet meer normaal of saai zijn: het doel van een creatieve tekst is dat je iets (normaals) interessant(s) opschrijft. Dus dan moet je je af gaan vragen wat het verhaal achter iets heel simpels kan zijn. Verdiep je in symboliek en/of in de historische context.
Neem de kapotte radio. Die kan symbool staan voor gezelligheid in de huiskamer, informatieoverdracht, muziek…. Wat gebeurt er als dat wegvalt?
Bovendien is er een groot verschil tussen de ene radio en de andere. Het is geen probleem als de radio in de huiskamer kapot gaat. Je koopt dezelfde dag een nieuwe en luistert weer naar je favoriete muziek. Maar wat als een radio in de Tweede Wereldoorlog kapot ging? Dat kon het verschil zijn tussen leven en dood, vanwege de belangrijke informatieoverdracht. En die radio kon je toentertijd echt niet zomaar even vervangen.
Schrijfoefeningen dwingen je om naar doodgewone dingen te kijken en daar iets speciaals van te maken. Zodra het je lukt om van allerlei gewone dingen iets bijzonders te maken, is dat de beste creativiteitsoefening die je je maar kan wensen. En creatief schrijven zonder creativiteit… dat houdt je niet lang vol.
Schrijfoefeningen en een andere invalshoek
Als je anders schrijft dan je normaalgesproken doet, ga je dingen vanuit een ander perspectief of invalshoek bekijken. Soms vrij letterlijk. Want hoe schrijf je als je vanuit de schrijfoefening iets moet schrijven vanuit een ander perspectief? Laat nu eens iemand anders dan je hoofdpersonage aan het woord. Wat doet dat met je verhaal? Hoe ga je schrijven als je verhaal in de tegenwoordige tijd moet worden geschreven in plaats van de verleden tijd? Als je een autobiografie in de derde persoon gaat schrijven, hoe komt je verhaal dan over? Schrijfoefeningen houden je op scherp wat betreft je eigen schrijfstijl en openen zo deuren voor nieuwe schrijftechnieken die je je eigen kan maken. Zowel vanuit de taalkundige als de creatieve kant.
Met schrijfoefeningen leer je je personages beter kennen
Als een schrijfoefening je personages betreft, kun je een heel andere kant van ze leren kennen. Als je verhaal zich afspeelt in een klein Zeeuws dorpje – en het daar zich ook altijd blijft afspelen- kan het heel interessant zijn om via een schrijfoefening erachter te komen wat je personage zou doen als zij plotseling in de gevaarlijke rimboe terecht komt. Hoe gaat je personage om met dit soort onverwachte omstandigheden? Zo kun je erachter komen dat ze een paniekzaaier kan zijn, of juist een koele kikker is. Alles wat je via deze schrijfoefeningen te weten komt, kun je in je opschrijfboekje opschrijven. Om later te weten dat als er een westerstorm komt, je personage al dan niet bang wordt.
Schrijfoefeningen als kettingreactie aan associaties
De volgende schrijfoefening die je tegenkomt is: schrijf over een warme deken.
Denk je al aan koude winteravonden in je knusse bed? Of vergeet je ook niet te denken aan een hartelijke geestelijke? Soms hebben woorden die op papier er hetzelfde uitzien een totaal andere betekenis. Als je dit opmerkt, kan dit een kettingreactie aan ideeën of associaties opleveren: Welke deken kies ik? Ik doe het gewoon allebei. Mijn geestelijke deelt warme dekens uit tijdens een hongersnood. Hé, een hongersnood… hoe komen geestelijken in zulke tijden aan hun eten? Hoe verdelen ze dat dan onder hun gemeenschap? enzovoorts.
Als je dit soort kettingreacties aan ideeën krijgt, schrijf je ze dan vooral op. Wees niet bang om even flink met je gedachten af te dwalen. Je kan ze misschien niet meteen gebruiken voor het verhaal waar je nu mee bezig bent, maar later kan je met deze associaties misschien een volgend verhaal maken. Of leer je nieuwe personages kennen die je wel in je huidige verhaal kan plaatsen.
Aan de slag met schrijfoefeningen
Zoals je kan zien hebben schrijfoefeningen meer dan genoeg voordelen om ermee aan de slag te gaan. Probeer het eens. Ik heb nog drie tips om op te letten bij het maken van schrijfoefeningen. Als je aan de slag wil gaan, vind je op deze pagina alvast wat schrijfoefeningen.
Nog een voordeel van schrijfoefeningen: je kan kiezen waar je zin in hebt en niets is verplicht. Echt maatwerk, zou je kunnen zeggen.
Veel plezier en succes!
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 