Een anekdote interessant schrijven: de duimpjesjager

Soms heb je geen compleet verhaal, maar slechts een leuke anekdote om te schrijven. Hoe doe je dat zonder je verhaal compleet op te blazen?

Internetforum Readers

Welkom op Readers, het fictieve internetforum van verhaalentaal.blog! Op dit forum delen mensen hun persoonlijke verhalen naar aanleiding van een vraag, zoals: Obers: wat is het gekste gesprek dat je hoorde terwijl je mensen bediende?
Mensen kunnen op elkaars posts reageren, en elkaar duimpjes omhoog en omlaag geven. Bij honderd duimpjes omhoog krijgt de schrijver een sterretje en een speciale melding: hoera, je post is populair!
Niet iedereen houdt zich aan de waarheid, maar soms krijg je alsnog gekke verhalen, want soms klopt het cliché: dit moet waargebeurd zijn, want dit krijg je niet verzonnen. De opdracht voor jou, nieuw forumlid: zorg dat je veel duimpjes of de felbegeerde ster krijgt, zonder het verhaal aan te dikken.

Start met de setting van het verhaal

Er is een reden dat ‘Er was eens, in een land hier ver vandaan…’ al eeuwenlang werkt als verhaalintroductie. Je weet over wie het gaat en waar en wanneer het verhaal zich afspeelt. Als je dat overslaat, kan je de verbeeldingskracht van de lezer niet aan de slag gaan en blijft je verhaal een opsomming van feiten.
Beginnen met: ik werkte in een all-you-can-eat sushirestaurant en er kwamen twee graatmagere klanten binnen is al voldoende. De verbeelding kan nu invullen dat er sushi op de borden van de klanten ligt, en geen nachos. Ook geef je al aan dat het over magere klanten gaat die kunnen eten zoveel ze willen. Gaan ze zich dan inderdaad volproppen? Of zijn deze mensen die zo te zien weinig eten al verzadigd na zes stukjes sushi en blijven ze de rest van de avond kletsen? Het kan allebei. Hoeveel iemand eet op zichzelf is niet echt interessant, maar iets is beter dan niets en het helpt de verbeelding of fantasie mee aan het werk te zetten.

Wat valt op?

Je brein pikt eindeloos veel informatie op een dag op. Slechts een deel daarvan bereikt je bewustzijn. Zo merk je bijvoorbeeld niet hoe je brein opdracht geeft aan je bloedbaan om te blijven stromen. En sluit je ook je oren vanzelf af voor vertrouwd, eenzijdig omgevingsgeluid. Dan blijven er nog de indrukken achter die je wel opmerkt, maar die je negeert. Als je door de winkelstraat loopt, ga je niet ieder gezicht onthouden of uitgebreid bestuderen.
Als er dus iets echt opvalt, is dat een aanleiding dat daar je anekdote over kan gaan. Schrijf dus ook waarom het zo opvalt. Twee magere klanten in een restaurant? Nou en? Op dit punt is de vraag: ‘veel of weinig eetlust’ niet genoeg: je moet toewerken van feit naar verhaal. Maar je hebt wel genoemd dat deze klanten mager zijn, dus dan verwacht de lezer dat dáár iets geks mee gebeurd. Werk dus net iets meer uit waarom het postuur van deze mensen zo opvalt, als je als ober talloze mensen met een soortgelijk postuur op een dag ziet. Deze klanten waren graatmager en grauw in het gezicht, alsof ze al tijden niet goed gegeten hadden en elk moment konden flauwvallen van de honger.

Het personage als getuige

Het personage dat de anekdote ziet gebeuren, heeft op dit moment verwachtingen of een zekere hoop. Dat is het moment in een anekdote waar je in het hoofd van het personage duikt en echt mee gaat leven. Dit vormt het kloppend hart van ieder verhaal: het moment waar je empathie op kan roepen. Dat is de eerste aanzet voor de rest van je anekdote. Als je empathie opgeroepen hebt, heb je de lezer te pakken.
Vooral de langste van de twee leek echt ondervoed. Ik had echt de neiging om meteen wat gefrituurde kip op tafel neer te zetten, zodat ze wat konden aansterken.
Je hebt nu personages die iets noemenswaardigs gaan beleven – anders waren ze niet opgemerkt of genoemd- en een personage en daarmee een lezer die op een zekere afloop hopen. Dan is het tijd voor de ‘ en toen en toen’ test.

Van het ene denkwaardige moment naar het andere

Met de ‘en toen en toen’- test kan je de rest van een anekdote vullen, zonder dat die gaat vervelen. Het spreek meestal wel voor zich wat voor gebeurtenissen zich lenen voor de invulling van de anedokte. Het is sowieso datgene wat de gebeurtenis opmerkelijk maakte, en dat staat zelden op zichzelf. Momenten vallen niet uit de lucht: er is altijd een actie-reactie. Als iemand een huwelijksaanzoek in het openbaar doet, dan gaat diegene zelden meteen op de knieën: er zal misschien nog een bepaalde aankleding komen, of een zichtbare reactie. Denk aan restaurantpersoneel dat een taartje met een bruidspaarfoto erop naar de tafel brengt, de aanzoeker die nog even zenuwachtig met de voeten schuifelt voor hij op de knieën gaat… Zo kan je het hele verhaal van de anekdote uitwerken. Wissel gebeurtenissen af met de gedachten van je personage en houdt het geleerde in het achterhoofd, dan krijg je iets als:

Dat hoefde niet; voordat ik naar de tafel kon lopen, werd er al door de zaak geschreeuwd: “geef maar gewoon veel, verras ons!” Ik wist niet of ik zomaar wat op tafel mocht zetten, dus ik ging naar ze toe. Een potje iene-miene-mutte later koos het paar blind meteen tien gerechten per persoon uit. Ik vond het apart dat ze inderdaad zoveel wilden eten als ik dacht dat ze moesten doen. Maar ze aten alles op en bestelden nog eens vijf kleine porties.

Sluit af met een conclusie

Een anekdote werkt goed als je afsluit met een conclusie die verklaart waarom je het de moeite vond om deze anekdote te vertellen. Ik heb nog nooit iemand met zo veel gemak zo veel zien eten. Het personeel noemde hen die dag dan ook de sushismakkers.

Dit zou je de basis moeten geven voor het behalen van de felbegeerde Readersster ;). Wil je oefenen met het schrijven van een anekdote, gebruik dan gerust de reacties!

Foto door John Schnobrich verkregen via Unsplash.