Tag: schrijfprompt

Schrijfprompt: de identiteit van de dag

~ verhaalentaal ~ Plaats een reactie

Wat ben jij? Denk niet te ingewikkeld en schrijf de eerste drie dingen die op die je kan bedenken. Nu ga ik je vertellen dat je veel meer bent dan dat met een schrijfprompt die een groot butterfly-effect teweeg kan brengen en je inzicht kan geven in het belang van een bepaalde scène, plotpunten of hoe je personage de wereld in kijkt.

Eindeloze identiteiten

Waarschijnlijk heb je dingen opgeschreven als je geslacht, nationaliteit, seksuele voorkeur, beroep, burgerlijke staat, of ‘dol op Parijs’. Maar vast niet:
* autobestuurder
* klant bij de supermarkt
* schoonmaker (tenzij je dat beroepsmatig bedoelt)

En toch heb je vandaag waarschijnlijk autogereden, boodschappen gedaan of iets schoongemaakt. Dus eigenlijk ben je dat ook. Je staat er alleen niet bij stil. Beantwoord met dat in het achterhoofd de vraag: “Wat ben je vandaag allemaal?”
Waarschijnlijk antwoord je nu met iets als: vader, automobilist, leraar, collega, opnieuw automobilist, bankhanger, kok, fietser, tennisser, weer fietser, bankhanger, echtgenoot; de doorloop van een doordeweekse dag.
Maar heb je er dan ook aan gedacht dat je óók nog steeds een zoon bent, ook al heb je je ouders vandaag niet gezien? Of heb je er ook bij nagedacht dat je ook ooit een toerist was, toen je op vakantie was?
Ongeacht je antwoord, merk je vast wel dat deze vraag onmogelijk ‘volledig’ te beantwoorden is. Je kan zoveel dingen zijn, je was ooit zoveel dingen en je doet zoveel dingen dat dat niet bij te houden is. Of had jij in je lijstje soms wél ‘koffiedrinker’ en ‘koekjesknabbelaar’ opgeschreven in je lijstje toen je bij de koffietijd aanbelandde ? 😉

Het principe dat deze ‘identiteiten’ allemaal kloppen, maar niet allemaal of altijd belangrijk zijn, vormt het uitgangspunt van deze schrijfprompt.

Wat ben ik vandaag?

Beantwoord nog één keer de vraag ‘Wat ben ik vandaag?’ en schrijf alles op wat je kan bedenken. Stop wanneer de ideeën ophouden: je hoeft echt niet te zoeken naar iets als koekjesknabbelaar. Sterker nog, het feit dat zoiets niet komt bovendrijven tenzij je antwoorden gaat forceren, leert je iets belangrijks over deze schrijfprompt: het doet er (nu) gewoon niet toe.
Zo zou ik vandaag absoluut ‘blogger’ opschrijven: ik ben vandaag bezig met deze blog. Maar over twee dagen, als ik met andere werkzaamheden aan de gang ga, de blog nog niet online staat en ook niemand vraagt wat ik iedere week doe, maakt dat niets uit. Ik ben/ voel me niet altijd een blogger, ik denk niet 24/7 aan mijn blog. Hoewel pietluttig, is het verschil tussen ‘Ik ben nu, op dit exacte moment een blogger’ en ‘ik schrijf blogs’ in dit geval belangrijk.

Kijk eens naar je lijstje en probeer te bedenken waarom wat je schreef belangrijk is en hoe belangrijk het op dit exacte moment is.

Waarom is het belangrijk?

Waarschijnlijk heb je iets opgeschreven en opgemerkt als belangrijk omdat er relevante acties en emoties bij komen kijken.
Je schrijft op dat je vader bent omdat je vanochtend je kind naar school hebt geholpen (actie) en er bovendien zielsveel van houdt (emotie).
Je bent fietser omdat je daarmee naar je werk ging en daarmee de dag startte (actie) en dat nu wel heel erg opviel, omdat je verdorie kletsnat van de regen aankwam (emotie) om vervolgens als leraar (‘actie van het lesgeven’) helemaal hebt dubbelgelegen om die goedgevonden grap van een leerling (emotie). enzovoorts.

Waarom is het nu belangrijk?

Op het moment dat je kletsnat in de regen fietst, is ‘fietser’ heel belangrijk, maar dat maakt al minder uit als je weer droog voor de klas staat en om die leuke leerling kan lachen. Vertaald naar de situatie in een boek: als je deze oefening zou doen voor ‘hoofdstuk onderweg’ schrijf je die regen waarschijnlijk bovenaan je lijst, waar dat in ‘hoofdstuk les aan HAVO 3a’ verder onderaan het lijstje staat, of misschien zelfs helemaal niet meer.

Kies een moment van de dag uit en probeer van je lijstje nu een ranglijstje te maken met de belangrijkste identiteit bovenaan. Stel dat je vijf dingen hebt opgeschreven, vraag je dan af of nummer 4 en 5 voor dit specifieke moment nog belangrijk zijn of niet en schrap ze zo nodig. Met het lijstje dat overblijft, vormt de rest van dit artikel een schrijfprompt of een schrijfoefening, al naargelang je het wil inzetten.

Schrijfprompt

Stel dat je in jouw lijstje hebt staan:

1) sollicitante
2) bouwvakster
3) vrouw
Dan heb je iemand die een nieuwe baan zoekt als bouwvakster terwijl ze gezellig met haar mannelijke collega’s kletst. Waarschijnlijk vertelt ze aan een van hen hoe hij het beste vlechtjes kan maken in het haar van zijn dochtertje. Ga je gang, schrijf er maar iets over 🙂
Maar als je schrijft
1) vrouw
2) bouwvakster
3) sollicitante

Dan impliceert dat iets dat meer in de richting gaat van: deze vrouw moet zich zien te redden in een mannenwereld en moet misschien wel iets ‘extra’s’ doen om de baan te krijgen… Schrijf maar raak!

Door zo met woorden en de volgorden te spelen, kan je eindeloze schrijfprompts maken

Schrijfoefening

De volgorde van je lijstje bestuderen kan je ook helpen als je moeite hebt om te bepalen wat er in de scène precies aandacht moet krijgen of met welke scène je verder moet gaan. Dan kan je het als schrijfoefening gebruiken.
Stel dat je hebt geschreven:
1) ontvoerd
2) moeder

Dan schrijf je hoe Moeder een manier zoekt om te ontsnappen om weer bij haar kind te zijn.

Maar als
1) moeder
2) ontvoerd
het geval is, dan moet die ontsnappingspoging even op de pauzestand. Duik in het hoofd van Moeder om te laten zien dat ze gek wordt van verdriet en zorgen omdat ze bij haar kind wil zijn. Misschien wel zodanig dat ze daardoor niet eens meer kan denken aan een ontsnappingspoging, omdat ze door die emoties wordt verlamd. Vergeet daarbij niet het eerder genoemde verschil tussen actie en emotie.

Je kan deze oefening dus veelvoudig gebruiken: probeer ook eens om emoties toe te voegen aan je lijstje voor extra verrijking: vandaag ben ik: blij, in de war, smoorverliefd hopeloos verloren…

Veel plezier en succes!

Foto door Vadim Bogulov via Unsplash.

Schrijfprompts: omschrijf eens…

~ verhaalentaal ~ Plaats een reactie

Omschrijven klinkt makkelijk, maar is een hele kunst. Als je iets omschrijft, moet je dat doen met voorbeelden die duidelijk genoeg zijn om een goed beeld bij te krijgen. Houd je de beschrijvingen echter te algemeen, dan komt er niets voor het geestesoog van je lezer. Specifieke details kunnen zowel dat ene zetje geven om iets algemeens tot iets unieks te maken, als wel details blijven.
Daarom kan omschrijven heel erg lastig zijn. Hoewel er geen formule bestaat voor succesvol omschrijven, kunnen een aantal uitgangspunten wel een opzetje vormen. Ik heb er een aantal schrijfprompts bij bedacht, waarbij ik gebruik van iets wat je moet gebruiken en moet vermijden. Zo hoop ik dat je je bewust wordt wat meer algemene beeldvormingen zijn en welke details een omschrijving meer kunnen verrijken. Schrijf zoveel meer als je wil, maar houd je aan de restricties en voorwaarden in de tabel. Veel plezier en succes!

Personageprompts

Omschrijf eens een personage.

Dit beeld moet duidelijk wordenDit mag je niet omschrijvenWaarom werkt dit meestal niet beeldend?Dit moet je omschrijvenWaarom werkt dit meestal  beeldend?
 het algemene uiterlijk haar en ogen Het is cliché, en zegt weinig: zelfs bij rood haar en blauwe ogen. Dat is vrij uniek, zeker, maar heb je nu echt een compleet beeld van het uiterlijk? Nee.  houding, in de brede zin van het woord.  het straalt een (gebrek aan) zelfvertrouwen uit. Dat zegt veel meer over de uitstraling en indruk van je personage als geheel dan (wanneer het al dan niet aantrekkelijk is door) bepaalde fysieke kenmerken.
 kledingstijl welke specifieke kledingstukken het personage draagtals je personage een rok draagt, is dat een minirok of een rok tot op de grond. Het is een te breed begrip.  kleur van de kledingstukken en de staat waarin ze verkeren.  gebruik van kleur kan een symboliek zijn van karaktertrekken of een show don’t tell van de mate waarin je personage expressief is.
De staat waarin de kleren verkeren, vertelt je hoe verzorgd je personage is, of (misschien) hoe vaak het nieuwe kleren kan kopen.
 het personage is aantrekkelijkalles wat met de ogen en mond te maken heeft: kleur, vorm, de uitstraling ervan. Alles aan een lichaam dat ‘traditioneel gezien’ aantrekkelijk gevonden wordt (van ogen tot lippen, van borsten en billen tot een mooi sixpack…) ‘De ogen zijn de spiegel van de ziel’. ‘De liefste lach die ik ooit zag. ‘Wat een mooi lijf!’ Dat hebben we nog nooit gehoord… Wat kan er er nog meer aantrekkelijk zijn aan iemand? unieke uiterlijkheden opvallendheden of maniertjes
en/of iets wat het personage doet, in plaats van hoe het er fysiek uitziet. 		als je personage een (bijvoorbeeld) opvallend mooie neus heeft, is dat nog steeds mooi, maar komt die omschrijving oprechter over, omdat er normaalgesproken vaker over ogen, billen etc. worden geschreven als het over attractieve uiterlijkheden gaat.

Beschrijf je maniertjes of iets wat het personage doet als aantrekkelijk, dan is het logischer als een ander personage daadwerkelijk verliefd op de held wordt. Dan is het geen lust, maar echt liefde.
 het personage heeft macht  de kledingstijl en het taalgebruik dure kleren en formeel en/ of indrukwekkend lijken. Maar inhoudelijk leeg taalgebruik is redelijk cliché om te laten zien dat je met een hoge pief te maken hebt die gewend is anderen naar de mond te praten.hoe het omgaat met iemand die een lagere status heeft. Is het personage oprecht aardig, of overdreven amicaal? Keurt het de ander geen blik waardig, of is het zich nauwelijks tot niet bewust van het machtsverschil? je kan macht gebruiken en je kan macht misbruiken. Het hebben van macht op zichzelf is nietszeggend. Hoe je ermee omgaat zegt echter heel veel.

Omgevingprompts

Schrijf eens op hoe de omgeving eruit ziet

Dit beeld moet duidelijk wordenDit mag je niet omschrijvenWaarom werkt dit meestal niet beeldend?Dit moet je omschrijvenWaarom werkt dit meestal  beeldend?
Een toeristische attractiede (naam van de) eigenlijke attractie het omschrijft de attractie alleen  de sfeer eromheen: waarom de mensen de moeite nemen het te bezoeken dan snap je waarom de attractie de moeite waard is. Waarom zou je er anders heen gaan? Times Square is een plein met een reclamebord. De Notre Dame is een mooie kathedraal, maar is echt niet de enige op de wereld: dat idee.
een drukke markt  de hoeveelheid mensen die er zijn  dat kan ook een winkelcentrum, concertzaal, voetbalstadion… betreffen de geuren en kleuren, de gesprekken die worden gevoerd de ouderwetse markt is een feest voor de zintuigen! Ook heeft het vaak een sociale functie: mensen komen ernaartoe om te kletsen en de kooplui kennen hun vaste klanten.
Als je een omgeving omschrijft, bedenk dan ook wat die omgeving anders maakt dan iets soortgelijks (zoals bijvoorbeeld een markt versus een winkelcentrum)
 een huis de grootte als een gigantisch huis in verval is, is het niet zo luxe: dan is een kleine woning veel huiselijker en prettiger om in te wonen.
Bedenk goed of de algemene aanname bij een woord ook altijd opgaat (een groot huis is luxe, duur eten is lekkerder, enzovoort)		 de inrichting  dit geeft sfeer en persoonlijke smaak weer
  een natuurgebied de algemene bewoordingen ‘bergen’ ‘strand’ ‘bos’je doet het begrip ‘natuur’ tekort als je het breed omschrijft. Dan wordt het eerder een clichésetting voor de clichéhippie die een wil zijn met de natuur hoe je de natuurkrachten aan het werk ziet. Hoe voelt of klinkt de wind? Waar hoor je beekjes kabbelen? Waar zie je tekenen van leven? Op wat voor manier?de natuur heeft (meestal) aantrekkingskracht vanwege het feit dat het ‘leeft’, niet gemaakt of niet ‘zielloos’ is. Niet omdat mensen of dingen die door mensen is gemaakt afwezig zijn.

Sfeerprompts

Beschrijf een sfeer van een situatie

Dit beeld moet duidelijk wordenDit mag je niet omschrijvenWaarom werkt dit meestal niet beeldend?Dit moet je omschrijvenWaarom werkt dit meestal  beeldend?
er is hier iets niet pluisde eigenlijke angst voor het onbekende  het ligt er te dik bovenop wat er anders is dan het vertrouwde dan kan de lezer meepuzzelen en het is als vanzelf spannend
er is rust hoe stil het is rust is niet alleen stilte, het kan ook andere dingen betekenen de afwezigheid van stress of drukte zo leer je je personage beter kennen. Krijgt het rust door stilte? Door te gaan hardlopen? Koken? Dansen met het volume op tien?
 je personage is ongewenst prikkende blikken, geroddeldit is een show don’t tell met een tell effect hoe dat negeren voor het personage zelf voelt dat is een show, don’t tell met de waarheid van je personage
er gaat iets langverwachts gebeuren iedereen staat te kwebbelen en te stralen van opwinding het is oppervlakkig en het kan ook op iets anders wijzen: een gezellig feestje, bijvoorbeeld waarom is dit moment zo langverwacht? Wat staat er op het spel? Laat de personages het moment beleven.  dan krijgt de scene inhoud en blijft het niet alleen bij een sfeeromschrijving.

Foto door Sigmund op Unsplash.

Dobbelstenen: schrijfprompt en anti-writersblock

~ verhaalentaal ~ Plaats een reactie

Een schrijfprompt is een zinnetje, woord of gegeven dat je hoort te inspireren of een idee kan geven om ergens over te schrijven. Dobbelstenen zijn daar een goed middel voor. Ze geven je namelijk veel meer ideeën dan het aantal zijden die een dobbelsteen heeft.

Hoe werk je als schrijver met dobbelstenen?

Ik kwam de dobbelstenen als schrijfprompt voor het eerst tegen toen ik nog logopediste was. De praktijk waar ik werkte had story cubes. Dat zijn dobbelstenen met plaatjes. Je rolt de dobbelstenen, legt ze in een volgorde en gaat dan een verhaal maken aan de hand van de plaatjes die je ziet. Een beetje alsof je een stripverhaal moet bedenken. Een uitgebreidere uitleg vind je hier.

Zelf dobbelstenen maken

Je kan de story cubes kopen om je op weg te helpen, maar dat vind ik persoonlijk niet nodig en bovendien ook een beetje te makkelijk 😉
Schrijf zelf ideeën op, geef ze een nummer en rol een dobbelsteen. Op deze website kan je een of meerdere digitale dobbelstenen rollen. Onder het kopje non conventional dice roller kan je elk gewenst getal invullen, zodat je je niet hoeft te laten beperken door de zes zijden van een traditionele dobbelsteen.

Hoeveel dobbelstenen heb je nodig om een verhaal te maken?

Om een verhaal te kunnen maken, heb je minstens drie dobbelstenen nodig, voor het begin, midden en einde van een verhaal.
1: er was eens (een kikker)
2 toen (vond een vriendje)
3 einde. (nu is hij blij)

Of zoals de story cubes het aanpakken:
1) brief (er was een mysterieuze brief)
2) alienhoofd (die van een alien zou zijn)
3) smiley (maar dat bleek een grap)

Als je een uitgebreidere schrijfprompt wil, heb je meer dobbelstenen nodig. Een limiet van aantallen is er niet, maar houd wel de volgende regel aan: voor iedere extra dobbelsteen gebruik je een voegwoord om alles aan elkaar te breien.
Denk aan:
* maar (toen../ dan…)
* want
* terwijl
* omdat

Stel dat je één dobbelsteen wil toevoegen aan het voorbeeldje van de storycubes. Je houdt in gedachten dat het woord ‘maar’ de vierde dobbelsteen vormt en je krijgt:
4) krant (maar toen verscheen een foto van een UFO in de krant)

Wat zet je op de dobbelstenen?

Je kan alles wat je maar wil op de dobbelstenen zetten, zoals woorden of afgebakende begrippen/onderwerpen. Die kan je weer onderverdelen in categorieën zoals:
* beroepen
* karaktereigenschappen
* nare gebeurtenissen
* plaatsen

en allerlei andere dingen die onderdeel kunnen zijn van een personagebiografie, verhaalthema, of centraal conflict.

Je kan ook zinnen gebruiken. In dat geval is het handig als je die zinnen per ‘setje’ van dobbelstenen bepaalt. Bijvoorbeeld de eerste voor personage-introductie of plaats, de tweede voor een gebeurtenis en de derde voor een opzet voor een start van een conflict. Dan krijg je een dobbelsteenschema zoals dit:

Cijfer Dobbelsteen 1 Dobbelsteen 2Dobbelsteen 3
1Een schooljufgaat in een sjieke keuken werkendan gaat het stormen
2Een jongetje van zeskomt op de kermismaar heeft geen telefoon
3Een pratende zebramaakt een kampvuuren valt plotseling in slaap
4Een stewardesszit bij de kapperin het buitenland
5Een chemicuskoopt een videospelletjeen verdwaalt onderweg naar huis
6Een groenteboerontvoert een multimiljonairen komt daarmee in de krant

Dat is de basis van het werken met dobbelstenen als schrijfprompt. Maar je kan er nog wat mee.

Dobbelstenen gebruiken bij een writersblock

Soms krijg je een (klein) writersblock omdat je op een obstakel stuit waar je niet op had gerekend. Dan kan je dobbelstenen gebruiken om erachter te komen wat de precieze oorzaak is van de blokkade.
Hiervoor moet je wat geduld hebben; je zal vaak met de dobbelstenen moeten rollen, de dobbelstenen soms moeten herzien en bij sommige uitkomsten veel moeten opschrijven en uitwerken in je opschrijfboekje om tot de nodige conclusies te komen.

Het principe is gebaseerd op het idee dat je soms moet weten wat niet werkt, om zo langzaam maar zeker erachter te komen wat wel werkt. Daar zijn dobbelstenen uitermate geschikt voor, omdat ze door hun willekeurigheid soms bizarre resultaten opleveren. Een casus laat dit het beste zien.
Stel dat je een stelletje maar niet gekoppeld krijgt en je niet weet waarom. Neem dan drie dobbelstenen:
1) personage
2) gegeven
3) omdat/daardoor

Vul hier alleen ‘echte’ gegevens in. Dus: zaken uit de personagebiografie die vaststaan, waar jij wil dat het plot naartoe gaat, of elementen uit het centraal conflict (of die je daar graag in zou willen zien). Dit levert dan het volgende dobbelsteenschema op:

Cijferdobbelsteen 1dobbelsteen 2dobbelsteen 3
1Donald is moe en wil daarom niet uit gaan eten
2Donaldis bluten voelt zich daardoor onzeker
3Donaldweigert zijn/haar ongelijk toe te gevenen geeft daardoor nooit complimentjes
4Katrienis ijdelen is daarom egocentrisch
5Katrien is kieskeurigen heeft daarom geen tijd voor de ander
6Katriendurft niet in het openbaar gezien te wordenen heeft daardoor bindingsangst


Onherroepelijk krijg je een aantal belachelijke resultaten als je dit probeert. Donald is moe en heeft daardoor bindingsangst. Tuurlijk…
Maar iets als Katrien is ijdel en heeft daardoor bindingsangst kan minder vergezocht klinken als het lijkt of is. Wie weet is ze wel bang dat Donald haar verlaat op het moment dat hij haar niet meer mooi vindt. Daar is je aha-momentje!
Stel, je rolt: Donald is kieskeurig en wil daarom niet uit gaan eten. Je denkt: dat is meer iets voor Katrien, want die wil altijd bij de vergulde vork gaan eten. Oordeel niet te snel! Katrien lijkt het kieskeurigste omdat zij altijd luxe uit eten wil gaan, maar zeg tegen Donald dat het etentje meer dan twintig euro gaat kosten en hij zal zich ook twee keer bedenken. Zeg je in eerste instantie “Dat past beter bij het andere personage” bedenk dan vooral waarom je dat denkt voordat je deze optie als onzin bestempelt of het op een ander personage schuift. Je kan zomaar eens op een blinde vlek zijn gestuit…

Foto door Ugo Mendes Donelli op Unsplash.



Schrijfprompt: daar zit muziek in

~ verhaalentaal ~ Plaats een reactie

Ik ben met tijd en wijlen stikjaloers op componisten. Muziek is universeel, waar een tekst zich wat meer beperkt tot een bepaald taalgebied. Als je Nederlandse tekst laat vertalen, komt een woordgrap al snel anders of zelfs niet meer over. Maar met deze schrijfprompt kun je universele muziek en de emoties die daarbij loskomen, wel vertalen naar een uniek idee voor een verhaal. Voor de muziekliefhebbers onder jullie 🙂

Voor de leesbaarheid van het artikel heb ik de namen van componisten afkort tot hun initialen. Onderaan de post staan hun volledige namen en ook een best-of-afspeellijst of een volledig soundtrackalbum om raad te plegen voor deze prompt.

Unieke muziek in films en videogames

Muziek vertelt een verhaal, dus je kan muziek ook gebruiken om een verhaal te bedenken. Met name film- en videogamemuziek zijn daar erg geschikt voor. Het is een redelijk uniek genre in de muziekwereld, gemaakt om een scène in een film of videogame in sfeer of emotie te ondersteunen. Een aantal duidelijke voorbeelden zijn de twee spannende noten van Jaws en de muziek van Schlinder’s list. (JW) Je hoeft geen verstand van muziek te hebben of de film gezien te hebben gezien om te horen dat het laastgenoemde muziekstuk iets dieptriests wil portretteren.

De eerste en makkelijkste inspiratie die je uit (film)muziek kan halen is om gewoon naar de muziek te luisteren en alle associaties op te schrijven die er in je opkomen. Daar kan zomaar een compleet verhaal uit voortkomen!

Opzet van een soundtrack

De soundtrack is het muziekalbum van een film of een videogame. Een muziekstuk van een soundtrack is vaak genoemd naar de scène die het moet ondersteunen. Het is niet ongewoon dat de titels van soundtrackstukken recht voor zijn raap zijn. Een voorbeeld bij een fictief romantisch drama:
* De eerste blik
* Een nieuwe jurk maken
* Het restaurant
* Vader betrapt Rosalinda
* Arthur op de vlucht
* Hereniging

Niet echt origineel, maar dat kan je als schrijver in je voordeel gebruiken om ideeën voor een verhaal op te doen.

Klopt de titel?

Soms hoef je de film niet eens gezien te hebben of de videogame te hebben gespeeld om te snappen hoe een muziekstuk aan zijn naam komt. Je mist de details misschien, maar de boodschap van de muziek is overduidelijk en sluit het naadloos aan bij de titel. Luister eens naar deze voorbeelden en probeer om er je eigen details bij te bedenken.
Gekoesterde herinneringen (YS)
Vuurwerk (NH)
Ik mis je (YS)
Gelach en vrolijkheid (YS)

Algemene titel en muziek combineren

Als je de bijbehorende film nooit gezien hebt, of er geen film bij de muziek is, wat komt er dan voor beeld in je op als je de algemene titel en de muziek als het ware combineert?
Ik vind Birthday (JH) perfect gekozen als titel voor dit nummer. Ik zie ergens helemaal voor me hoe een moeder met deze muziek op de achtergrond voor het eerst haar kindje wiegt op zijn geboortedag. Ik heb geen idee of dat klopt met hoe de componist het bedacht heeft.

Als je een film nooit gezien hebt, dan zijn de titels bij de muziek niet langer ondersteunend, maar juist heel vaag. Want wat gebeurt er in die scène? Wat is de context? Aan de titel zie je het niet:
* Het zesde station (JH) (is het een fijne treinreis of juist niet? Wat is de reden dat ‘zesde’ uitdrukkelijk wordt genoemd?)
* Gevulde eieren (TN) (een leuk feestje of een gestreste voorbereiding op een Bridezilla-bruiloft?)
* Peren (TN) (en appels en bananen! Uhh…)

Dit is een intensieve oefening. Je moet heel aandachtig naar de muziek luisteren, heel vrij associëren, goed op je emoties letten (want die hoort filmmuziek op te roepen, weet je nog?). Probeer ook out of the box te denken. Zo kan je tot een conclusie te komen waarom deze muziek past bij een bepaalde verhaalinvulling. De kans is groot dat je niet meteen een/ het bedoelde verhaal voor je ziet, maar wie weet wat in de poging daartoe allemaal aan verbeelding en ideeën komen bovendrijven!

Je kan later nog de film kijken en dan daarna weer de track terugluisteren of je associaties met de muziek en/of de titel klopten. Soms wordt je daar gigantisch mee gefopt: Nemo egg. (TN) Lekker ontspannen hè? Nou, in de film is er zonet een hele vissenfamilie opgegeten door een bloeddorstige barracuda…
Soms klopt het prima: openbaring (TR&AR). Hier krijgt het hoofdpersonage een openbaring en daardoor eindelijk vrede en rust in zijn leven.

Extra uitdaging: thema’s zoeken

Net als een boek een verhaalthema heeft, heeft filmmuziek ook een thema dat steeds terugkomt, alleen dan in verschillende variaties. Zo is Hedwig’s theme het overkoepelende thema van de Harry Potter films, maar hoor je de meest herkenbare noten uit dat stuk in verschillende variaties terug om net een andere sfeer teweeg te brengen. Luister maar naar de eerste noten van Hedwig’s theme en hier naar een ander stuk: Leaving hogwarts (JW). Vanaf 1.06 hoor je weer dezelfde noten als in Hedwig’s theme, maar dan met andere instrumenten en met een andere klankkleur. Kun je raden waarom dit thema in deze klankkleur terugkomt? Welke subtiele veranderingen aan associaties krijg je erbij?

Extra uitdaging: in het hoofd van de arrangeur

Muzikanten of componisten geven soms een eigen draai aan al bestaande muziek. Dat heet her-arrangeren. Ze vervangen instrumenten, voegen die toe en breiden het stuk zo uit. Daardoor krijgt het soms een compleet andere sfeer. Je kan het originele muziekstuk vergelijken met de gearrangeerde versie en jezelf de vraag stellen: welke andere sfeer wilde de arrangeur scheppen en waar hoor ik dat aan? Wordt het verhaal van de muziek voor mij nu ineens anders?

Lijst van componisten:
JW John Wiliams
YS Yoko Shimomura
NH Nicholas Hooper
JH Joe Hisaishi
TN Thomas Newman
TR&AR Trent Reznor & Atticus Ross

Schrijfprompt: wat staat er op het menu?

~ verhaalentaal ~ 2 reacties

Ik zag een reclame voor een Gordon Ramsay programma en dacht: wat kijkt die vent toch altijd vreselijk zuur. Niet veel later dagdroomde ik over wat ik op mijn pas geboekte vakantie allemaal voor lekkers zou kunnen eten. Er begon iets te dagen. Ik krabbelde snel iets in mijn opschrijfboekje en voilà: inspiratie. Ik heb het verder uitgewerkt. Hopelijk doe jij daar nieuwe verhaalideeën mee op. Veel schrijfplezier!

Gordon Ramsay

Het idee begon met een reclametrailer voor het programma ‘Oorlog in de keuken’ van topchef Gordon Ramsay.
Er zit een vaste verhaalstructuur in het programma: een restaurant wordt verschrikkelijk gerund, Gordon komt langs, schreeuwt erop los, motiveert, geeft het restaurant een make-over en het restaurant floreert weer of gaat definitief dicht. Ik heb weinig met dat programma op. Zoals die man kan schreeuwen en zuur kan kijken…
Wacht eens… Gordon is een kok. Zuur is een smaak. Smaak + kok = lekker eten. Verhaalstructuur…Wat kunnen een verhaal en lekker eten met elkaar gemeen hebben?

Vakantievoorpret

Voorpret bij een vakantie is voor mij ook echt de halve pret en ik ben dol op lekker eten. Toen ik mijn vakantie had geboekt, ging ik daarom al snel kijken wat de culinaire specialiteiten op mijn bestemming zijn. Ik kwam erachter dat daar een multiculturele keuken is, met talloze ingrediënten en smaken.
Multicultureel, verschillende smaken, zuur kijkende Ramsay, aha! Ik heb geen idee hoe de laatste puzzelstukjes zijn gevallen, maar ik besefte opeens: je kan een verhaal bedenken met een restaurantmenu!

Kijk maar eens naar deze tabel en de achterliggende narratieve symboliek die je op een menukaart kan vinden:

In een menu betreft het In een verhaal vertaalt zich dat naar
voor- hoofd- en nagerechteen begin, midden en eind van een verhaal
smakende beleving of gevoelens bij gebeurtenissen: zoete dromen, bittere scheiding
culturele origine van een gerecht* (culturele) normen en waarden: een verhaalthema
* de plaats waar het verhaal zich afspeelt
aantal calorieën hoe ‘verteerbaar’ is het verhaal? Is de toon licht, of juist heel zwaar?
de prijs van het gerecht in wat voor sociaal-economische omgeving speelt het verhaal zich af? Hoe duurder het gerecht, hoe hoger de status of het milieu van je personage is.
De ingrediëntenwat zegt dat over je personage of de omgeving van het restaurant? (Dat het op de kaart staat, of dat je personage voor een bepaald ingrediënt kiest)
Enkele voorbeelden:
* als het vlees op de kaart halal is, dan heb je een islamitisch personage, of staat het restaurant in een islamitisch land;
* aardappels of friet wijzen vooral op het westen, rijst en noedels meer op het oosten van de wereld.

De meeste dingen zullen voor zich spreken, andere zaken licht ik wat meer toe.

Smaken

Er zit een heel groot verschil tussen zoete kersen en mierzoete suikerspin. Als jij zegt een verhaal te schrijven op basis van een suikerspin, verwacht ik een klef stel. Kijk eens of je voor jezelf dat soort verhoudingen kan gebruiken om een gerecht om te zetten naar een element voor je verhaal. Natuurlijk kan een gerecht of voedselsoort ook bepaalde beelden oproepen, zoals een meisje dat eerder genoemde zoete kersen in een schortje bewaard na het plukken. Een idee voor je hoofdpersonage?

Culturele origine van een gerecht

Wie stamppot zegt, zegt Nederland. En wat zegt Nederland nog meer? Je kan hier alle kanten mee op. Vul bijvoorbeeld het welbekende zinnetje ‘Denkend aan Holland’ aan. Ongeacht wat er naar boven komt drijven, het kan allemaal aanleiding geven voor een nieuwe brainstorm. Hou je opschrijfboekje paraat!
Je kan ook kijken naar bepaalde culturele normen en waarden die een land heeft. Die kan je opschrijven in een woordenweb, of je kan de culturele dimensies van Geert Hofstede nalezen. Daar schreef ik in deze blogpost al uitgebreider over.

Voor-hoofd-en nagerecht

Je kan voor-hoofd-en-nagerecht gerust combineren, maar let er dan wel op dat je de symboliek niet te letterlijk gaat nemen. Ik denk niet dat iemand op het idee zou komen om te beginnen met een garnalencocktail, als hoofdgerecht een suikerspin te nemen en af te sluiten met zeer sterke koffie…
Maar in een verhaal zou het symbolisch wel passen. De garnalencocktail zou symbool staan voor de plaats waar het verhaal begint (een kustgebied) vervolgens gaat het middenstuk over een kleffe romance, en eindigt het zeer bitter wanneer het stel uit elkaar wordt gedreven.
Ook kan een patatje oorlog plotseling een stuk minder calorieën tellen…

Je kan uit dit menu veel inspiratie halen, maar je maakt het jezelf erg lastig als je elk element daarvan meeneemt om een geheel van te maken. Kies een paar menu-elementen om het overzichtelijk te houden voor jezelf: Japans gerecht + veel calorieën = zwaarbeladen samoeraiverhaal

Laat je niet te veel beperken door de woorden menu en restaurant. Als je ergens een selectie aan eten of drinken kan krijgen waar je voor moet betalen, heeft het een menu! Dus dan kan je ook kiezen uit het assortiment van een:
* take-out koffiezaakje;
* fruitboer op de markt;
* snoepautomaat;
* de verschillende toppings voor op je hotdog bij de hotdogkar op straat.

Ook het type restaurant kan je al het een en ander vertellen.

Om je op weg te helpen heb ik al een aantal dingen op mijn menu gezet. Schrijf smakelijk alvast 🙂

Eten! Wat voor verhaal kan je daarvan maken? Foto van Rumman Amin op Unsplash

À la carte menu verhaal en taal

Baklava €€€€ — Geniet van een zoet zwijmelverhaal in de hogere Arabische kringen
Broodje bal van wegrestaurant ‘de asfaltvreter’ — Ga met Ton mee op zijn truckersavonturen
Pikante cocktails op een dakterras — Deze avond gaat in de slaapkamer verder en is morgen weer vergeten…
Zeer pittige Mexicaanse kip — Een drugskartel in Mexico doet dingen die het daglicht niet kunnen verdragen
Champagne € van restaurant ‘de gouden vork’ — Dit zakenetentje loopt anders dan de hoge pief had gedacht…

Buffet verhaal en taal

Om zelf een heerlijk verhaal van te maken:

* licht verteerbaar eten in een Ierse pub
* zwaar verteerbare zuurkool €€€€
* een koosjer feestbuffet
* Croissant €€ van een Parijse bakkerij
* zoete maïs op een stokje € van een straatverkoper in Amerika