Het schema van save the cat is erg nuttig, maar soms heb je korte verhalen waarin geen uitgebreide akten aan bod komen. In dat geval biedt save the car uitkomst.
Save the car: even bellen…
Deze blogpost is een casusstudie van de reclames waar Nederland al jarenlang om kan lachen: die van Centraal Beheer. Vandaar save the car: er gaat met enige regelmaat is mis met een auto, of een auto is de boosdoener van het probleem. En het lijkt ook nog eens op save the cat. Want geloof het of niet, in de verzekeringsreclames van Apeldoorn komen een aantal dingen steevast terug die het verhaal interessant houden. Het gaat alleen anders dan bij save the cat, omdat je in een spotje van een minuut nu eenmaal geen comfortzones kan verlaten en drie grote clues kan verwerken.
De humor van de Apeldoorn reclames is eigenlijk erg simpel, zo niet flauw. In theorie kan je de hele grap in een zin samenvatten. En toch voelen de spotjes aan als verhalen met een echte opbouw.
Hoe kan iets dat zo tegenstijdig lijkt toch kloppen en wat je daar van kan leren als het gaat om de opbouw van een kort verhaal?
Welke auto’s worden gered?
Ter referentie: de auto’s die ‘gered’ moeten worden en waar de desbetreffende reclame over gaat.
Birdie: twee mannen parkeren hun auto op het terrein waar een monstertruck over een stel auto’s gaat rijden.
Picknick: Doordat hij de handrem is vergeten, rijdt de auto van een man van een heuvel af. Als hij in de auto weet te springen, zitten zijn sleutels nog op de kofferbak, waardoor de auto alsnog onbestuurbaar is.
Rapper: door personal voice control verliest een rapper zijn auto en richt zijn auto ook nog eens schade aan.
Als je de clous van deze reclames ziet, zijn ze helemaal niet zo grappig. Integendeel zelfs, het zijn droge feiten, met weinig (grappige) context. Dus of Nederlanders hebben een raar gevoel voor humor, -mensen gaan echt voor deze reclames zitten- of er zit meer achter…
De onhandige held
De held van al deze reclames is in verschillende opzichten nogal onhandig. De picknickvader is van middelbare leeftijd, kalend en niet bepaald gespierd. De mannen in de Birdie-auto zijn echte helden op sokken. Ze durven zich wel aan te stellen voor een mooie dame, maar als ze maar een keer vuil worden aangekeken door een gespierde man, druipen ze meteen af. En de rapper is stoer als alles goed gaat, maar als het misgaat, weet hij ook niet wat hij moet doen.
Geef je personage een aantal zwaktes of onhandigheden (overmoed is dat zeker ook!) mee, zodat je lezer weet dat er óf iets mis kan gaan, of zodat hij harder juicht voor de heldenreis op zich. Dan je personage sowieso Mary Sue af. Zoals je in deze commercials kan zien, heb je daar maar enkele regieaanwijzingen of typerende gezichtsuitdrukkingen voor nodig, dat hoeft niet altijd hele pagina’s te kosten.
De aanloop
Bij een kort verhaal ben je voor je het weet bij de clou. In het geval van de rapper- en birdie-reclame zou je de reclame zelfs met vrijwel een minuut in kunnen korten: parkeer de auto’s, laat de monstertruck en de voice-control hun gang gaan en het grapje is nog steeds hetzelfde. Maar dan is het verhaal een stuk minder grappig, omdat je geen context of sfeer hebt.
De birdie-mannen zijn nogal onhandige sufferds. Om dat duidelijk te maken, zie je ze eerst gênant flirten, bang worden van een spierbonk en tussen mensen zitten die de oncharmante vogeltjesdans doen. Dan past het dat ze de uiterst domme zet maken om hun auto in de vuurlinie te parkeren.
De rapper kan supergrote velgen hebben die goud waard zijn, dat stopt de auto niet van schade aanrichten. Dan had hij misschien toch liever milkshake op de bekleding gekregen…
Bij een kort verhaal is het belangrijk om juist relatief veel aandacht aan je personageopbouw en de aanloop van het verhaal te besteden. Dat maakt het verschil kunnen een feitelijk (flauw) grapje en iets dat als een compleet verhaal aanvoelt.
Sfeermakers
De picknickreclame is een goed voorbeeld van een aantal dingen die nog wat extra kan onderstrepen om je lezer met kleine dingen nog verder mee in je verhaal te nemen. In dit geval de muziek: onze kalende papa -eerder een anti-held- wordt een echte superheld door de ondersteunende muziek ‘Daddy cool’, ook al klunst hij nog steeds door -zijn manier van rennen doet niet meteen aan een olympische sprinter denken- en hij ‘struikelt’ eerder de auto in dan dat hij er (alsnog) als echte superheld in springt. (Het moet gezegd worden, deze acteur is echt fantastisch gecast!)
Kijk ook eens naar jouw ‘casting’: wat voor kleine uiterlijkheden of maniertjes kan je je personage geven zodat hij de algemene sfeer van je verhaal nog beter benadrukt?
Als je maar weinig ruimte hebt om iets uit te werken, zit het hem in de kleine dingen!
Je kan de rol van muziek vervangen door een aantal korte, rake dialogen of een uitgesproken sfeeromschrijving. Beschrijf de omgeving met een aantal opvallende zaken, gebruik subtiele symboliek of kleed de omgeving aan met een aantal opvallende attributen of kleuren. Je kan ook een enkel voorwerp een onderdeel van een plottwist maken. Er zijn opties genoeg. Over plottwists gesproken: de gouden regel: eerst investeren en dan omkeren is duidelijk in de Centraal Beheer reclames. Er komt altijd een plottwist. En die werkt vervolgens, omdat je in het verhaal geïnvesteerd bent.
Deze casusstudie is een resultaat van mijn opschrijfboekje. Onderschat dat middel niet als het gaat om het opdoen van en combineren voor inspiratie 😉
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 