Je hebt een manuscript en je wil het naar een uitgever opsturen. Hoe doe je dat en wat kan je verwachten?
Aanleveren van het manuscript bij een uitgever
Als je je manuscript aanlevert bij een uitgeverij zijn er richtlijnen waar je je aan moet houden. Deze zijn bij elke uitgever anders, dus ga ze goed na. Ga er in ieder geval van uit dat je het manuscript in een specifieke opmaak moet aanleveren. Denk aan dingen als:
* regelafstand;
* lettertype;
* lettergrootte.
Controleer of je niet vergeten bent te schrappen. Misschien heb je nog wel duizenden woorden aan darlings en infodump die je kan wissen.
Ga niet zomaar aan het woordenaantal van je boek sleutelen om specifiek aan de eventuele eisen van die ene uitgever te voldoen. Als de uitgever je verhaal niet zit zitten, heeft dat in de allereerste fase zelden iets met het woordenaantal te maken. Toch is het nuttig om nog eens kritisch naar je werk te kijken voordat je naar een uitgever stapt.
Wat moet er in de samenvatting staan?
Soms vraagt een uitgever een samenvatting mee te sturen. Die moet kort zijn. Denk aan 300-400 woorden. Soms mag het langer, maar meer dan één of twee A4 wordt het nooit. Omdat je een verhaal hebt van tienduizenden woorden kan het lastig zijn daar de essentie uit te halen. Je wil waarschijnlijk uit de doeken doen hoe je personage groeit, je geniale subplot beschrijven… Dat gaat hem niet worden, ben ik bang.
Wat moet er in de samenvatting terugkomen?
* Allereerst en het belangrijkst: het centrale conflict. Maak duidelijk wie je hoofdpersonage is, waar zijn heldenreis begint en wat het conflict tot daadwerkelijk conflict maakt voor je personage.
* Beperk de beschrijvingen van plotwendingen en overige personages. Schrijf alleen over iets dat bijdraagt aan het centrale conflict.
Vertel dat een student geneeskunde een turbulente stage beleeft die zijn leven op zijn kop zet. Introduceer de beste vriend die het emotionele vangnet is tijdens die heftige periode, waardoor hij in staat is de opleiding te voltooien. Het leven bij de studentenvereniging is niet interessant genoeg in vergelijking met de eerste baby die sterft op de operatiekamer, waardoor de student besluit van kindergeneeskunde zijn specialisatie te maken.
* Verklap eventuele plottwists
Een uitgever wil weten wat voor vlees hij in de kuip heeft. Allereerst en het belangrijkst: beschrijf het centrale conflict. Maak duidelijk wie je hoofdpersonage is, waar zijn heldenreis begint, en wat het conflict tot daadwerkelijk conflict maakt voor je personage.
Lees hier het kopje ‘blijft het conflict hetzelfde?’ Een plottwist kan een zodanig andere wending aan het verhaal geven dat het geheel niet meer bij de uitgever past. En daar wil hij niet pas achter komen als er al bijna een contract is aangeboden…
* Voeg een samenvatting van ongeveer twee zinnen toe voor in de begeleidende mail:
Een student geneeskunde maakt een heftige stageperiode mee wanneer hij persoonlijk betrokken raakt bij een stervende baby op de operatiekamer.
Professioneel of in eigen beheer uitgeven?
Tegenwoordig zijn er veel schrijvers. Het aantal mensen dat een verhaal schrijft is veel groter dan het aantal mensen dat goed genoeg kan schrijven om professioneel uitgegeven te worden. Niemand let je om je levensverhaal op te schrijven over hoe je tegen kanker hebt gevochten, maar als iedereen die dat deed door een grote uitgever werd gepubliceerd… Negen van de tien keer zijn persoonlijke levensverhalen beter voor uitgeven in eigen beheer. Daar schreef ik hier over.
Toch belanden de persoonlijke manuscripten vaak bij grotere uitgevers. Daardoor heeft een uitgever veel werk en duurt het even voor je antwoord krijgt. Ga uit van ongeveer een half jaar. De uitgever kan door het grote aantal opgestuurde manuscripten helaas niet iedereen beantwoorden. Als je werk wordt bekeken en al binnen enkele minuten wordt afgekeurd, gaat de uitgever niet de moeite doen om je een afwijzing op te sturen. Daarom is het belangrijk dat de lezer (in dit geval de uitgever) meteen geïnteresseerd is in je verhaal. In medias res kan een manier zijn om dat te bereiken.
Kans vergroten om uitgegeven te worden
Als je de stap aandurft om naar een professionele uitgever te gaan, is een goed verhaal niet meer genoeg. Een uitgever kijkt niet alleen naar je verhaal, maar ook naar je potentiële lezerspubliek. Wees daarom actief als schrijver, zodat je al een beetje naam hebt gemaakt. (Lees: laat zien dat je met schrijven bezig bent of al een schare fans of volgers hebt.) Dit kan je doen door:
* verhalen te plaatsen op schrijversplatformen;
* mee te doen aan schrijfwedstrijden;
* actief deel te nemen binnen schrijfgerelateerde groepen op social media;
* een eigen blog- of vlogkanaal te maken over schrijven.
Checklist voor je manuscript en schrijfproces
Zorg dat je manuscript in orde is, zodat je laat zien dat je oprechte ambities en talent hebt. Tot slot is er nog een kritische laatste ronde van zelfreflectie.
Bedenk altijd voordat je op de verzendknop van de mail klikt:
* Is de opmaak in orde (spelling, grammatica, regelafstand enz.)?
* Is het duidelijk waar het verhaal naartoe gaat? (grote plotwendingen en het centrale conflict moeten duidelijk beschreven zijn.)
* Zijn alle overbodige darlings en infodumps geschrapt?
* Heb ik proeflezers ingeschakeld?
Dit laatste is belangrijk om meerdere redenen:
* Je weet dan al enigszins wat een lezer wil en verwacht van je verhaal.
* Als je wordt uitgegeven, krijg je een redacteur die met feedback komt. Dan is het fijn als je al weet hoe je feedback moet ontvangen en toepassen.
* Je leert bescheiden te zijn: Je bent (nog) niet de nieuwe Dan Brown of Nicholas Sparks. Met een zelfingenomen houding kom je niet ver in het uitgeefproces. Je moet met een redacteur kunnen werken die aanpassingen van je verhaal verlangt.
Het kan fijn zijn om vooraf een redacteur in te schakelen. Dan heb je al wat begeleiding gehad. Zo komt je manuscript al extra opgepoetst bij de uitgever. Kijk eens in mijn webshop als je manuscriptbegeleiding van mij wil.
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 