Medepersonages als spotlightpersonage

Een held staat in het verhaal in de schijnwerpers. Die kunnen op meerdere manieren worden verwezenlijkt. Een schijnwerper is vaak het resultaat van het feit dat de held iets beter kan dan anderen. Daarom moet er iemand zijn die ergens objectief of subjectief ergens slechter in is. Daarvoor kan een medepersonages de spotlights als het ware aan de held geven.

De held en de medepersonages vergeleken

Vergelijk de held van je verhaal eens met een Olympische sporter. Als die voor goud gaat en ook goud krijgt, dan zijn er ook sporters die de zilveren en bronzen plak in de wacht slepen. Die gouden medaille is zo speciaal omdat je topsporter iets knaps gepresteerd heeft, nog meer dan de anderen. En dat is waarschijnlijk waarom je deze persoon schrijft, niet over de sporter die de derde plaats heeft gehaald.

Op een soortgelijke manier zullen bepaalde medepersonages altijd in het verhaal zijn om je held en andere belangrijke personages de spotlight te kunnen geven die ze nodig hebben om het verhaal als held of belangrijke hoofdpersoon te kunnen dragen.

Wie draagt de held en medepersonages?

Het personage dat je held en zijn vrienden hun plaats in het verhaal geeft, is niet zomaar een figurant. Er is wel degelijk een rol door dit personage weggelegd. Denk aan de wederhelft van de beste vriend, een leraar waaraan je held een hekel heeft, of een van de kompanen die mee op avontuur gaat om de fontein der eeuwige jeugd te zoeken.
Dit personage heeft dus zeker een eigen personagebiografie nodig. Als je die niet uitwerkt, is de kans groot dat dit ‘spotlightpersonage’ zeer cartoonesk of eendimensionaal wordt. Je kent dat irritante personage vast wel: het krijgt een one-liner of persoonlijke stunt en komt alleen als een soort onhandige, hyperactieve cheerleader of clown in het verhaal op het moment dat er benadrukt moet worden wat de sfeer van de situatie is.

Volwaardig personage in dienst van het plot

Het personage dat een bepaalde vaardigheid van je held moet benadrukken is dus altijd iemand met een minder grote rol. Maar zoals altijd is dit personage nog altijd de held van zijn eigen verhaal.
Het enige belangrijke verschil is dat dit personage tot op zekere hoogte in het verhaal geschreven is in dienst van het plot. Hoe bepaal je welk personage dat gaat zijn? Er zijn een aantal factoren die je mee moet nemen in deze beslissing.

* Je held moet op zijn minst een vriendschappelijke band hebben met dit personage en om diens welzijn geven.
* Je held en het personage moeten elkaar met enige regelmaat treffen.
* Er moeten andere belangrijkere personages zijn (zoals de beste vriend) die een scène delen met de held en het spotlightpersonage.

Deze zaken zorgen ervoor dat je spotlightpersonage niet geforceerd in het plot komt, maar er wel altijd is om de heldenreis -evengoed- subtiel te versterken, zonder dat je personage een overschot aan power fantasy nodig heeft.

Voorbeelduitwerking met een spotlightpersonage

Een concreet voorbeeld van een groepje personages en hun verhoudingen. We schrijven over een bevriend groepje tieners op de middelbare school.

Held: Charlie
Beste Vriend: Simon
Spotlightpersonage: Petra

Charlies heldenreis is om ooit topsporter te worden.

Charlie, Simon en Petra zijn goede vrienden, maar Charlie en Simon zijn onafscheidelijk. Beide jongens zijn zeer atletisch en hebben ook topsportambities. Iedere dag gaan ze na school naar de atletiekbaan, of doen ze samen andere trainingsoefeningen. Behalve op vrijdagavond, want dan gaan ze altijd met zijn drieën naar de film. Bovendien heeft Charlie heimelijke gevoelens voor Noortje. Petra weet dat en probeert tussen Noortje en Charlie wat vriendschappelijke bruggen te slaan.

De cijfers bij gym liegen er niet om: de jongens halen daar altijd negens en tienen voor, Petra is tevreden met een zesje. Dat verschil in cijfers laat zien hoe goed de jongens echt zijn. Als het gaat om topsport, is Petra niet belangrijk voor het verhaal. Maar Charlie heeft nog meer dan alleen sport in zijn leven: de filmavondjes en zijn gevoelens voor Noortje.
Petra kan hem daarbij helpen, zonder als geforceerde koppelaarster over te komen: ze is misschien niet Charlies beste vriendin, maar wel een vriendin die belangrijk voor hem is. Anders zou hij niet elke week met haar naar de film gaan.

Power fantasy grens van de held bewaakt

Een spotlightpersonage helpt de held om méér te zijn dan alleen iemand die een enkel doel najaagt. Bovendien kan dit personage ook ervoor zorgen dat de zwaktes van je held bloot komen te liggen. Charlie is niet almachtig: hij heeft Petra nodig om dichter bij Noortje te komen. Dat kan je aan Simon overlaten, maar ook dan loop je het risico te makkelijk te schrijven: een held en een beste vriend kunnen nooit met zijn tweeën het verhaal dragen. Stel dat Charlie en Simon ruzie krijgen, dan leeft Charlie plotseling in een sociaal vacuüm. Dat zet het plot vaak op slot.
Laat hem een discussie krijgen met Petra en dat heeft voordelen:

* Charlie gaat zich rot voelen, maar hij kan nog wel door met zijn heldenreis: deze ruzie zet het plot niet op slot.
* Het laat zien dat Charlie geen perfect personage is: ook hij kan kibbelen ( ja, inderdaad, met iemand om wie hij geeft, niet alleen met de antagonist)
* Simon kan Charlie ter verantwoording roepen: dat geeft hem een kans om te reflecteren en te groeien

Zo krijgt Charlie dus nooit de status van onaantastbaarheid, wat hem een held maakt waarmee de lezer zich kan identificeren.

De spiegel van het spotlightpersonage

Een spotlightpersonage is net als ieder ander belangrijk personage er een met de eigen heldenreis. Zorg er dus wel voor dat je die eigen doelen, dromen en een eigen wil geeft. Daar moet je ook de nodige aandacht aan besteden. De ene keer zal dit alsnog relatief veel op de achtergrond gebeuren, de andere keer is je spotlightpersonage samen met je held veel op de voorgrond. Maar dit personage is er vooral om je held in zekere zin te spiegelen. Dat doet een antagonist ook, maar die is vaak een relatief zwart-witte afspiegeling van de held. Als een personage kan spiegelen dat niet tegenover, maar naast je held staat, dan kan dat de heldenreis van je hoofdpersonage op een prettige, realistische en onbevangen manier verstevigen.