Je schrijft over een perfecte man: gespierd, knap, hagelwitte tanden en zelfverzekerd. Daar is Joe Sixpack, de tweelingbroer van Mary Sue. Waarin verschillen de irritant perfecte man en vrouw in romans van elkaar en in hoeverre komen ze overeen?
Marty Stue en Joe Sixpack: alfamannen
De schrijversterm voor een mannelijke Mary Sue is Marty Stue. Waar Mary Sue mooi en lief is, is Marty Stue vaak gespierd en heeft hij een reddersrol. De clichéman met een sixpack dus. Hij is om dezelfde redenen storend als Mary Sue: hij is eendimensionaal en beperkt het verhaalpotentieel.
Een verhaal met een perfecte, sterke man
Wie niet sterk is, moet slim zijn, toch? Nee hoor. Joe Sixpack mag niet slim zijn, hij moet sterk zijn. Anders verliest hij zowat het recht om zichzelf een man te noemen. Zijn slimme tegenhanger is de bebrilde nerd die nooit een vrouw zal krijgen. En als je geen vrouw kan krijgen, wat voor vent ben je dan?
Associaties met mannelijkheid in romans
Mannelijkheid wordt in romans vaak geassocieerd met stalen spieren. En het erge is, na ‘goed bij de vrouwen’ houdt het daar meestal op. Andere waarden die traditioneel als mannelijk worden gezien, zijn niet te zien bij onze gespierde Joe. Of juist wel, maar dan heeft Joe ze (bijna) allemaal, zodat elke man die over hem leest, er een minderwaardigheidscomplex van krijgt. Denk aan waarden als:
* leiderschap;
* (financieel) succes;
* moed;
* beheersing van emoties.
Het gaat er mij niet om hoe traditioneel mannelijk je een personage maakt. Schrijf gerust een gespierde rokkenjager, of maak je man juist ontzettend vrouwelijk. Maar wees je er bewust van hoe je bepaalde normen en waarden gebruikt en vertaalt.
Hoe schrijf je over een ‘echte vent’?
Vraag jezelf af wat jij onder een ‘echte vent’ of mannelijkheid verstaat. Waarschijnlijk zijn het een of meerdere van bovenstaande waarden. Maar welke staan bovenaan voor jou? Ga dat eerst eens na.
De belangrijkste waarden kunnen soms alleen groeien als een andere eerst sneuvelt. Als moed hoog in het vaandel staat, moet de man een keer flink huilen om (heel dapper!) toe te kunnen geven dat zijn drugsprobleem uit de hand loopt en hij hulp nodig heeft.
Hoe beschrijf je mannelijke waarden?
Als jouw Joe geen spierbundels hoeft te hebben, omdat jij moed de belangrijkste waarde vindt, ben je er nog niet. Want wat is moed (voor een man)?
* Durven huilen?
* Een promotie afslaan, omdat zijn huidige baan veel leuker is?
*Niet aan gewichtheffen gaan doen als hij om zijn kippenborst wordt gepest?
Zoiets moet je duidelijk krijgen. Als Joe spieren wil kweken, zullen mensen hem alsnog lui of een watje vinden als hij niet naar de sportschool gaat. Maar mensen zullen juichen als een nerd lak heeft aan de pesterige bodybuilder als hij erboven kan staan: straks verovert hij met zijn uitvinding de hele wereld.
Kortom: hoe wil jij dat jouw (kern)waarden worden vertaald?
Een verhaal met mannen op een voetstuk
Maar weinig films slagen voor de Bechdel test. Simpel gezegd zou je kunnen stellen dat veel verhalen gaan over de belangrijke rol van de man.
Er wordt vaak gezegd dat vrouwen daarom op de voorgrond moeten, maar ik kies een andere invalshoek: ik wil dat mannen van hun voetstuk af worden gehaald. En wat mij betreft hoeven de vrouwen dat stokje dan niet over te nemen… Een voetstuk lijkt positief, maar als mensen naar je opkijken, ga je op een bepaald moment bezwijken onder de druk die de bijbehorende verwachtingen met zich meebrengen.
Een vraag aan mannen: zouden jullie niet af en toe zonder consequenties willen zeggen:
* ik voel me verdrietig;
* dit is (fysiek) te zwaar voor me;
(vul zelf maar in, als vrouw ga ik niet te veel aannames maken).
Het probleem is dat mannen dat in fictie vrijwel nooit ongestraft kunnen doen zonder de naam ‘man’ nog waard te zijn. Joe Sixpack krijgt het immers wel voor elkaar… Het spijt me om te zeggen, heren… Volgens de meeste fictie is vrijwel niemand van jullie het label ‘man’ waard. Dat recht is alleen behouden aan Joe Sixpack, de man die alleen op het witte doek en op papier bestaat.
Geef me de (ro)man terug!
Hier spreekt een vrouw: haal de echte man terug in de roman! Schrijf over een man waarmee ik heerlijk mag lachen, werken, bergbeklimmen, koken, huilen, tuinieren, drinken, bekvechten, feesten, vrijen, reizen en eten zonder dat het verhaal vereist dat ik daarvoor carrière hoef te maken, de mooiste moet zijn of tig dingen moet opofferen voordat ik dat waard zou zijn.
En mannen, het zou toch geweldig zijn om te lezen hoe je heerlijk met anderen (man of vrouw!) mag lachen, werken, bergbeklimmen koken, huilen, tuinieren, drinken, bekvechten, feesten, vrijen, reizen en eten zonder dat iemand je vraagt hoeveel vrouwen je hebt verleid, geld je in het laatje hebt gebracht, of -God verhoede- of je wel doorhebt hoe verwijfd je wel niet bent?
JA TOCH?
Waarden van je personage als deel van de media
Lezers hebben doorgaans een broertje dood aan Mary Sue, Marty Stue en Joe Sixpack omdat die waarden uitdragen waaraan niemand kan voldoen. Een verhaal is een medium, dus onderdeel van de media. De media hamert al op veel dingen waar je als man, vrouw, of mens in het algemeen aan moet voldoen. De lezer heeft gewoon geen geduld voor een verhaal waarin nog meer onbereikbare waarden worden opgedrongen. Dáárom lezen perfecte personages zo vreselijk vervelend. Ze zijn een irritante toevoeging van iets waarvan mensen toch al hun buik vol hebben.
Dus of je nu over mannen of vrouwen schrijft: kijk naar goed naar normen van mannelijkheid en vrouwelijkheid (of nota bene wat je moet doen of zijn om een goed persoon te zijn) en in hoeverre jij wil dat je personage daaraan bijdraagt.
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 