Het ‘van je af schrijven’, welke schrijver heeft het niet gedaan? Voor veel mensen is het zelfs de reden om aan schrijven te beginnen. Dus dan begin je met je autobiografische roman. Of toch met therapeutisch schrijven? In de komende blogposts leer je over de verschillen en waar je rekening mee moet houden. Deze week het hoe en wat van therapeutisch schrijven.
Starten met verwerken als je iets van je af wil schrijven
Ik schreef vorige week dat je soms moet stoppen met schrijven als de emoties te veel worden. Eerst verwerken en dan schrijven is het devies, ook als je schrijven als middel voor verwerken gebruikt. Daar bedoel ik mee: probeer eerst in zekere mate te bepalen wat je precies wil of moet verwerken. Iets van je afschrijven gaat vaak beter met een doel voor ogen dat (enigszins) concreet is.
| Vaag doel | (meer) concreet doel |
| Ik wil van de emotionele pijn af | Ik wil niet meer geloven dat ik waardeloos ben nadat mijn emotioneel mishandelende partner me dat heeft wijsgemaakt gedurende tien jaar huwelijk. |
| Ik wil het achter me laten | Over zes maanden – als mijn eerste versie hopelijk af is- is mijn eerste gedachte ’s ochtends niet meer wat er is gebeurd, maar wat de volgende mooie dag gaat brengen. |
| Ik wil vrede sluiten met mijn verleden | Ik wil de boosdoeners uit mijn verleden niet meer de hel toewensen, maar voor mezelf inzien waar ik ondanks alles kracht uit heb kunnen putten. |
De reden dat je hiermee moet beginnen is omdat als je écht nog niets verwerkt hebt, er hoogstwaarschijnlijk niets anders uit je pen komt dan losse zinnen als “IK BEN ZO GRUWELIJK BOOS!” of een waterval aan scheldwoorden. Dat is niet erg, soms zelfs nodig, maar niet wat (in deze blogpost) onder therapeutisch schrijven wordt verstaan.
Bovendien is het zo dat je met een concreter doel al voorzichtig begint met verwerken, omdat je door de specificaties ervan al dingen gaat herbeleven. Dan kan je met een soort van show don’t tell die je dan voor je geestesoog afspeelt, sowieso makkelijker woorden vinden. Je bent niet langer alleen heel boos, maar voelt ook hoe je tanden knarsten, je hoofd pijn begon te doen, enzovoorts. Dat is ook praktisch gezien handiger voor het schrijfproces.
Zie je ook hoe je een tijdsdoel kan stellen? Hoewel dat niet hoeft, kan het wel een stok achter de deur zijn om dagelijks achter je bureau te kruipen of om die anders onmogelijke opdracht al wat minder eng te laten lijken. Gek genoeg kan ‘Ik wil ooit een boek schrijven’ soms onmogelijker klinken dan: ‘Ik wil over zes maanden mijn eerste schets klaar hebben.’
Therapeutisch schrijven
Therapeutisch schrijven is eigenlijk heel simpel in zijn definitie. Het is van je af schrijven, zonder dat je ook maar ergens rekening mee hoeft te houden. Er is geen enkele regel voor, want niemand behalve jij gaat het resultaat ooit lezen. Dat is misschien wel de enige echte regel: schrijf met het idee dat het nooit door iemand anders wordt gelezen. Schrijf zoals een kind een dagboek behandelt, met hangslot en al. Als je later wil, kan je altijd nog iemand in vertrouwen nemen. Maar de mogelijkheid dat je dat ooit gaat doen, is al taboe als idee om tijdens het schrijven in je achterhoofd te houden – ‘nooit’ staat hierboven niet voor niks dikgedrukt.
Dat betekent dus ook dat je mag schrijven:
als dit nou es niet gebert was dan weet ik zekurs dat al dat anderen in me leven zo gigantish anders was gelopen dat ik veelste veel meer gelukkig zou zijn geweest
Geen hoofdletters, te veel spaties, geen komma’s of punten en veel en overduidelijke spellings- en grammaticafouten? Geen probleem! Als het zo uit je pen komt, laat je het zo staan. Zoals gezegd leest niemand het ooit na. Mocht je alles later zelf wel teruglezen, dan kan je slordige manier van schrijven een handige weerspiegeling zijn van wat je op je hart had. (Als ik zelfs zekurs schreef, dan was het wel echt erg met me gesteld... gebert?? d/t-fouten zijn tot daar aan toe, maar de ‘u’ vergeten...)
Het gaat erom dat je werkelijk ongeremd mag schrijven als je dat therapeutisch doet.
Starten met therapeutisch schrijven
Als je daadwerkelijk gaat starten met therapeutisch schrijven, kijk dan eens naar je eerder gestelde doelen. Mocht je die niet hebben en niet verder gekomen zijn dan: “IK BEN ZO GRUWELIJK BOOS!”, kijk dan eens of het lukt om die boosheid in een woordenweb te zetten. Welke herinnering komt er naar boven die je zo boos maakt? Waar doet het misschien pijn als je deze boosheid voelt?
Als je merkt dat je in enkele woorden(webben) blijft hangen, kijk dan eens of je ze op volgorde kan zetten. Dan wel in het opzicht van de herinnering -op die betreffende dag werd ik om 12.00 geslagen, om 12.01 voelde ik pijn, om 12.02 voelde ik verdriet- dan wel in het hier en nu: ik voelde eerst boosheid opkomen bij die herinnering, toen begon ik te schelden, nu trilt mijn hand.
Zoals gezegd is er geen verkeerde manier van therapeutisch schrijven, omdat niemand het te lezen krijgt en je het dus nooit fout kan doen. Maar als het een onoverzichtelijke boel blijft in je hoofd, kan het helpen om op deze manier verbanden te leggen of structuur aan je verhaal te geven. Waarschijnlijk is dat ook je doel: een verhaal aan het papier toevertrouwen, dat nog enigszins leesbaar is. Niet in de betekenis van ‘een goed verhaal’ maar wel dat het enigszins een begin, midden en eind heeft, al is het maar in de eindeloze opsomming van ‘en toen en toen en toen en toen’. Dan heb je in ieder geval dit is er gebeurd opgeschreven. Zo voel(de) ik me daarbij of zelfs Zo ben ik ervan gegroeid komt dan later wel. In een volgend stadium of in de vorm van een autobiografische roman.
Over de aandachtspunten van een autobiografische roman dat het doel heeft om iets te verwerken volgt volgende week meer.
Afbeelding van 👀 Mabel Amber, who will one day via Pixabay
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 