Het writer’s block dat je overkomt wanneer je vastloopt met je verhaal is niets nieuws. Maar het mentale writer’s block wordt niet zoveel benoemd. Wat bedoel ik met een mentaal writer’s block en wat doe je eraan?
Een mentaal writer’s block
Een writer’s block: je loopt vast met je personages of met je plot. Maar soms wordt schrijven lastig doordat je aan jezelf gaat twijfelen. Bedenk dan of je voor jezelf duidelijk hebt of je een getalenteerde schrijver bent volgens je eigen definitie. Maar soms twijfel je nog steeds aan jezelf, ook al zijn je verwachtingen duidelijk. Dan wil het schrijven alsnog niet vlotten. Dan heb je een mentaal writer’s block.
Een mentaal writer’s blok: vergelijken en ambities
Vaak is een mentaal writer´s blok het resultaat van jezelf vergelijken met anderen en de ambities die je zelf als schrijver hebt: “Een vriendin van mij heeft net haar debuut gemaakt, en ik zit hier al jaren mijn hoofdstuk één te schrijven en herschrijven. Trouwens, zij schrijft sowieso indrukwekkender dan ik. Wat doe ik hier met mijn verhaal waar misschien niet eens een passend uitgeverfond voor te vinden is?”
Dit soort gedachten kunnen een mentaal writer’s block veroorzaken. Het idee dat jij als schrijver niets bij te dragen hebt, omdat je denkt dat:
* jij als schrijver misschien niets bij te dragen hebt;
* er iemand (in je naaste omgeving) beter kan schrijven dan jij;
* het maar niet snel genoeg gaat met schrijven;
* het schrijven je niet makkelijk afgaat.
Je zou deze argumenten de kop in kunnen drukken door te zeggen dat je moet ophouden met jezelf te vergelijken met anderen, omdat je daar niet verder mee komt. Was het maar zo simpel… Daarom gaan we eerlijk naar deze nare gedachten kijken. Hopelijk heb je na het lezen van deze blogpost een blokkade minder.
Jouw bijdrage als schrijver
Nee, je zal misschien geen Nobelprijs ontvangen omdat jouw personages een realistische manier vinden om wereldvrede te ontketenen. Maar bedenk:
* Is het wel jouw doel om maatschappelijke veranderingen te ontketenen met je boek? Als je mensen vermaak wil bieden, dan is daar niets minderwaardigs aan. Als er iemand depressief is en weer eens lekker wil lachen, dan is jouw komische boek veel meer welkom dan een dikke psychologische pil waarin de helden na een hoop zware gebeurtenissen eindelijk armoede oplossen;
* Waarom schrijf je eigenlijk? Misschien is schrijven voor jou wel een manier van zelfontplooiing en krijg je er zelfvertrouwen door. Later kan jouw zelfvertrouwen dan een voorbeeld voor anderen worden. Succes als schrijver is niet alleen te vinden in verkoopcijfers.
Betere schrijvers
Goed schrijven is subjectief. Knoop dat goed in je oren, voordat je jezelf gaat vergelijken met andere schrijvers. Ja, er zijn mensen die beter kunnen schrijven dan anderen, maar bedenk daarbij ook: wat maakt dat een andere schrijver beter is? Twee veelvoorkomende punten waarmee je jezelf makkelijk onderuit kan halen als schrijver door jezelf met anderen de vergelijken zijn:
* Mijn fantasie is niet zo groot.
Nee, je zou de toverwereld van Harry Potter niet bedacht kunnen hebben. J.K. Rowling geeft je daarin het nakijken. Maar vraag je af of zij op haar beurt had kunnen bedenken hoe de onschuld van een kind een doorslaggevende factor wordt voor de start van een maatschappelijk debat betreft werkdruk. De ene fantasie is de andere niet;
*Ik kan niet poëtisch/boeiend/beeldend schrijven.
Goed schrijven lijkt synoniem te zijn geworden met moeilijke woorden, lange zinnen, diepgaande thema’s of prachtige symboliek. Maar past dat wel bij jouw verhaal? Als je schrijft over het eenvoudige leven van je oma, dan hoeft dat helemaal niet. Ze hoeft daarvoor niet eens het cliché van wijze oude dame te belichamen. Als jouw oma niet uitgesproken wijs was, maar wel een schat van een mens, dan schrijf je gewoon over die lieve vrouw. Het is vreemd om te zeggen dat oma fantastisch was als mens, maar als personage niets voorstelt. Oma is nog steeds lief, ook al is zij niet de bedenkster van een citaat als : ik zie het leven niet als een halfvol of halfleeg glas. Ik denk gewoon dat het leven van prachtig glas is gemaakt.
De vaart van het schrijfproces
Je vriendin heeft inmiddels deel vijf van haar supersuccesvolle serie uitgegeven en jij bent inmiddels bij (hoera!) hoofdstuk twee van je manuscript aangeland. Je kan er vast niks van, anders zou het wel vlotter gaan. Kijk eens of je de lat lager kan leggen. Waarom is het zo belangrijk voor je dat je boek in een jaar af is? Gaat het er niet om dat je boek in zijn best mogelijke vorm komt en dat je plezier aan het schrijven blijft beleven?
Een opkikkertje: het kostte de schrijfster van het boek Pachinko dertig jaar om haar roman te schrijven. Uiteindelijk werd de schrijfster in recensies vergeleken met grote namen als Charles Dickens. De tijd nemen voor je verhaal is dus niet altijd verkeerd.
Moeite met schrijven
Waarom kom je maar niet verder dan hoofdstuk drie? (De oplettende lezer ziet de voortuitgang ten opzichte van de vorige alinea’s 😉 ) Steeds vind je weer iets om aan te passen of te veranderen. Het lijkt maar niet te lukken met schrijven…
Maak voor de motivatie een lijstje van wat wel is gelukt. Ja, jouw personage is al zesentwintig keer van gedachte veranderd (Hallo, versie zevenentwintig van hoofdstuk drie…). Maar dat is wel zo omdat je het personage beter hebt leren kennen. Of omdat je leerde hoe je een betere spanningsboog maakt.
Kijk eens wat je al wel hebt bereikt: Ik mag dan wel aan versie zevenentwintig van hoofdstuk drie toe zijn, maar:
* Ik heb inmiddels wel een uitgebreidere personagebiografie kunnen maken;
* Ik moest veel herschrijven door de dingen die duidelijk werden uit mijn onderzoek;
* Ten tijde van versie dertien wist ik nog niets van save the cat. Nu kan ik dat schema perfect toepassen!
Geef de moed niet te snel op. Succes!
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 