Schrijven is fantastisch, daar zijn wij schrijvers het over eens. Maar je moet er af en toe een pauze van nemen. En dat heeft verschillende redenen. Soms moet je stoppen met schrijven voor je goed en wel begonnen bent, soms als je midden in een schrijversflow zit en soms omdat schrijven nu eenmaal niet altijd makkelijk is. In deze blogpost zet ik de verschillende redenen op een rij waarom een pauze nemen van schrijven in je voordeel kan werken.
De eerste sprint van enthousiasme
Als je inspiratie hebt voor een nieuw verhaal, is de goede zin meestal niet ver weg. Voor je het weet, ben je honderden woorden verder. Maar er zit een keerzijde aan die eerste sprint van enthousiasme. In je hoofd klinkt het waarschijnlijk ongeveer iets als:
“O wauw, ik heb echt een fantastisch idee! Ik ga schrijven over de kunst in het Louvre waar ik zo van onder de indruk was tijdens ons weekendje Parijs. Ik heb goed opgelet, ik weet de details van de mooiste werken nog en ik ga zorgen dat de lezer net zo’n sensationeel gevoel krijg als ik had”
En hop, daar ga je, tikkend met topsnelheid. Niet veel later heb je zeshonderd woorden aan sfeeromschrijving. Maar als je het een week later terugleest, blijkt het een grote infodump te zijn: het verhaal gaat nergens heen, je komt niets over je personages te weten… Met honderdvijftig woorden had deze scène ook volstaan. En de mooie Mona Lisa is in plaats van indrukwekkend eerder slaapverwekkend, omdat je maar blijft doorgaan en doorgaan over ieder spatje verf waaruit ze bestaat.
Bij de eerste sprint van enthousiasme moet je ervoor zorgen dat je bijna meteen even op de rem trapt. Schrijf net genoeg op wat de kern van je inspiratie weerspiegelt en welke toon dat in de tekst moet krijgen.
Stop dan even om op te schrijven wat behalve dat enthousiasme nog meer de basis van het verhaal moet vormen. Denk aan dingen als een verhaalthema, plottwists, specifieke scènes die je misschien al voor je ziet. Schrijf dat puntsgewijs op in je opschrijfboekje of zelfs op een kladblaadje.
Het lijkt verleidelijk om in turbostand te beginnen, maar tenzij je een kort verhaal schrijft, betekent dat vaak alleen maar dat je later duizenden woorden moet schrappen. Al stel je de schrijversflow maar tien minuten uit om de basis vast te stellen, dat kan al voldoende zijn. Maar maak geen valse, te snelle start.
De emotionele lading
Veel mensen schrijven om iets van zich af te schrijven, voor het therapeutische aspect. Dat is een prima manier om iets te verwerken, maar weet wanneer je even een pauze moet nemen. De kans is het grootst dat je even door je emoties wordt ingehaald als je autobiografisch schrijft, maar ook in fictie komen er vervelende scènes voorbij, waar de vervelende momenten van je personages ongemakkelijk veel gemeen hebben met iets wat je zelf hebt meegemaakt.
Het is prima om dóór te schrijven als je voelt dat er nu echt even iets uit moet. De grens is bereikt op het moment dat je lijf op de alarmknop drukt (denk aan buikpijn, trillende handen enzovoorts ) en zegt dat je moet stoppen. Als je tranen voelt opkomen, stop dan om die te laten lopen. Iets verwerken en ècht laten loskomen, is belangrijker dan die ene mooie zin die je hoopt te vinden. Echt waar. Wees lief voor jezelf. En de kans is bovendien groter dat die mooie zin alsnog komt als je de emotionele blokkades hebt opgeruimd door even flink te huilen, of te gaan wandelen, te douchen… Wat ook maar voor jou werkt als je lijf in opstand lijkt te komen.
De innerlijke voorlezer staat aan het roer
De innerlijke voorlezer kan een geweldig gevoel van een schrijversflow met zich meebrengen en oprecht mooie teksten opleveren. Een voorwaarde is wel dat jouw voorlezer ook echt een voorlezer blijft, niet een persoon die de tekst letterlijk voor je gaat dicteren en op de zaken vooruitloopt. Stel dat je hebt geschreven:
Het bloemenveld stond er kleurrijk bij en de geuren kondigden de lente aan. En je innerlijke voorlezer maakt daarvan:
Het bloemenveld schitterde in alle kleuren van de regenboog en de zoete geuren beloofden een prachtige lente.
Daar is vooralsnog niets mis mee, maar dan moet de volgende zin worden geschreven. Meestal ga je als vanzelf verder met de toon – of intensiteit, zo je wil- van de tekst waarmee je al bezig bent of bij die de al bestaande tekst past. Als je innerlijke voorlezer zodanig sterk is dat die niet alleen aanwezig is bij het teruglezen van een tekst, maar ook tijdens het schrijven, dan is een pauze noodzakelijk. Lees de betreffende blogpost voor wat tips over hoe het aandeel van de innerlijke voorlezer op je tekst kan verminderen. Je kan dan nog wel verdergaan met schrijven, maar zorg dan wel dat het een stuk tekst is waarbij je innerlijke voorlezer de mond dicht kan houden.
Als je gaat opsturen
Of het nu gaat om een manuscript opsturen naar een uitgever, een scène voor je proeflezers of een inzending voor een schrijfwedstrijd, laat je tekst altijd een paar dagen liggen zonder ernaar te kijken. Dan merk je niet alleen eventuele spelfouten op die in je blinde vlek zitten op het moment van typen. Met frisse blik zie je vaak ook welke zinnen of scènes wegkunnen of nog missen. Het is jammer om iets op te sturen en daarna slechte feedback of soms zelfs geen antwoord te krijgen vanwege opvallend veel (spellings)fouten of gaten in je verhaal die je had kunnen vermijden als je de tekst later nog een keer had gecontroleerd. Voor het beste resultaat laat je een tekst minstens twee volle dagen rusten.
Foto door Ashley Kirk verkregen via Unsplash.
Verhaal en taal: tips voor creatief schrijven 