In het hoofd van de jury: waarop beoordeelt een jury inzendingen voor een schrijfwedstrijd?

Er is weer een schrijfwedstrijd van start gegaan op verhaalentaal.blog! Reden genoeg om ook eens te kijken naar hoe je schrijfwedstrijden kan winnen. Natuurlijk moet je een goede tekst schrijven, maar wat is een goede tekst dan precies? Kon je maar in het hoofd van de jury kijken… Zullen we dat dan eens doen? 😉
Dit zijn zaken waar een jury op let bij inzendingen van een schrijfwedstrijd.

De slush pilemethode

Ken je het principe van de slush pile? Die manier van selecteren gebruikt een jurylid van een schrijfwedstrijd ook. Als een tekst niet meteen prikkelt, dan wordt die aan de kant gelegd.
Iedereen, beginner of gevorderde, mag meedoen met een schrijfwedstijd. Meestal trekken schrijfwedstrijden ook schrijvers van beide niveaus aan en een jurylid weet dat. Dus als het jurylid een inzending ziet die start met:

Zoals iedere donderdagmorgen ging Kees naar kaasboer Pietje op de markt.
“Ha Pietje. Lekker weertje hè?”
“Jazeker, Kees. Pondje jong belegen, zoals altijd?”

dan wordt die meteen opzij gelegd. In deze tekst begint met een infodump een een jurylid weet dat:
* starten met een infodump (die ook nog eens routine betreft) een beginnersfout is. Als je wat meer ervaring hebt met schrijven, is het schrappen van de infodumps meestal een van de eerste dingen die je qua schrijversinzicht leert. Deze schrijver heeft dus nog geen echt schrijversinzicht. Dat maakt de kans op verbetering van de schrijfkwaliteit in de zinnen, alinea’s en pagina’s die volgen zeer klein.
* er óók deelnemers zijn die niet met infodumps starten en dus beter kunnen schrijven. Dan gaat het verhaal over kaasboer Pietje dus al niet meer winnen.

Een goede openingszin

Tenzij je met net zo’n overduidelijke infodump als hierboven begint, hoef je niet bang te zijn dat je verhaal na drie zinnen of een tiental woorden al wordt afgekeurd. Maar probeer zeker in de eerste grofweg honderd tot honderdvijftig woorden al een wat- of waaromvraag bij de lezer op te roepen, zoals bij een pageturner.

De openingszin van ‘Trots en vooroordeel’ van Jane Austen wordt vaak de beste aller tijden genoemd:

“Iedereen is het erover eens dat een alleenstaande man die een groot vermogen bezit, een vrouw moet hebben.

Waarom is deze zin zo goed? Omdat die het hele verhaal, en het thema, en de heldenreis samenvat. Bovendien kom je er later ook nog achter dat je Austen zelf aan het woord ziet en dat ze hiermee een – nog verborgen- cynisme over deze stelling uitdrukt. En dat in een zin!
Maar ook als je dat allemaal (nog) niet wist van dit beroemde boek, dan gaat de pageturnerregel alsnog op:
Waarom is iedereen het daar over eens? Wat speelt er in het leven van het personage dat dit überhaupt ter sprake komt? Wie stelt dit? Een welgestelde man die pocht met zijn vrouw? Een vrouw die pocht dat ze een welgestelde man gevonden heeft? Een vrouw die een man zoekt? De mogelijkheden zijn eindeloos en je wordt meteen nieuwsgierig gemaakt naar het wie, wat en waarom.

Beheersing van de basis

Als je een schrijfwedstrijd wil winnen, moet de basis van het schrijven onder de knie hebben. Hoewel de meningen van juryleden zullen verschillen wat precies basistechnieken zijn en wat al wat meer richting een volgend niveau van schrijfvaardigheden gaat, zijn de volgende vaardigheden wel echt essentieel voor een vertrekpunt voor het schrijven van een goede tekst:
* het kunnen identificeren en voorkomen van infodump;
* beheersing van show don’t tell;
* een heldenreis kunnen schrijven zonder een Mary Sue
* een consistente verhaallijn: je springt niet van de hak op de tak, zowel qua gebeurtenissen als qua spanningsboog.

Een origineel verhaal

Het lijkt misschien een open deur, maar zorg ervoor dat je verhaal origineel is. Zeker als je meedoet aan een schrijfwedstrijd voor een specifiek genre, is de kans groot dat veel anderen schrijvers met dezelfde tropes aan de slag gaan. Dat is ook niet zo gek. In een romantisch verhaal komt immers ook vaak een onbereikbare liefde voor, in een horrorverhaal moet er bloed in het rond spatten en een feelgoodroman draait ook bijna altijd om een groepje vriendinnen.
Uiteraard heeft dat ook zijn limieten: een romantisch verhaal zonder een verliefd hoofdpersonage schiet niet op. Maar probeer in ieder geval te laten zien wat er dan wel anders is aan jouw personage of plot. Wat maakt jouw verhaal géén dertien in een dozijn? Laat daarvoor bijvoorbeeld unieke karaktertrekken van jouw personage goed naar voren komen, of sla een onverwachte weg in met een trope die al talloze keren is gebruikt.

Je eigen schrijversstem

Een van de manieren om op een positieve manier op te vallen met je inzending, is om je schrijversstem goed naar voren te laten komen. Je kan je kansen vergroten om een schrijfwedstrijd te winnen door te weten wat er populair is en wat binnen je genre goed aanslaat bij lezers- daarover in een latere blogbost meer- maar trap niet in de val dat je schrijft om op te vallen omdat je dan beter denkt te kunnen scoren. Dan komt je tekst eerder over als een slechte imitatie van andermans werk en dan ga je zeker niet winnen. Met een goede schrijversstem val je ook op!
Als je nog geen unieke schrijversstem hebt, kan je nog steeds meedoen aan een schrijfwedstrijd. Een schrijversstem is ook niet iets wat je kan afvinken op een checklist, dus ga er niet te verwoed naar ‘zoeken’.
Je kan wel proberen om een verhaal eerst volledig uit te schrijven, het te herlezen en dan te bedenken hoe je het nog net iets origineler kan maken. Voeg bijvoorbeeld wat meer van je unieke humor toe of schrijf wat meer sfeeromschrijvingen in de tekst, als jij dat een mooie schrijfstijl vindt. Wie weet wat de jury ervan vindt!

Dit zijn een aantal tips, maar de belangrijkste is dat je tijdens het schrijven niet te veel aan de jury denkt. Dat blokkeert je schrijfproces. Houd de bovenstaande punten in je achterhoofd, maar ga vooral met plezier de uitdaging van de wedstrijd aan.

Succes!

Foto banner door Brooke Cagle op Unsplash.